Prawie połowa chorych  rozpoznaną niewydolnością serca ma prawidłową frakcję wyrzutową lewej komory. Brak jest jednak skutecznej terapii poprawiającej wyniki leczenia chorych z niewydolnością serca z zachowaną frakcja wyrzutową. Ponieważ układ renina-angiotensyna-aldosteron uczestnicy w wielu procesach związanych z niewydolnością serca uważa się, że zastosowanie leków blokujących ten układ powinno być korzystne w leczeniu chorych. Z danych wynika, że u chorych z niewydolnością serca z zachowaną frakcją wyrzutową aktywność reninowa osocza jest podwyższona w porównaniu z osobami zdrowymi, chociaż stopień aktywności reninowej jest niższy w porównaniu z chorymi z niewydolnością serca i niską frakcją wyrzutową lewej komory.

 

Ocena skuteczności irbesartanu blokującego receptor angiotensynowy w zmniejszeniu śmiertelności i chorobowości sercowo-naczyniowej u chorych z niewydolnością serca i zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory.

Grupę badaną stanowiło 4128 chorych w wieku > 60 lat, z objawami niewydolności serca i EF >45%. Dodatkowymi kryteriami włączenia do badania było przebyte leczenie szpitalnie z powodu niewydolności serca w ciągu ostatnich 6 mies., obecnie II-IV klasie NYHA z potwierdzeniem niewydolności serca w badaniach (zastój w płucach w badaniu radiologicznym, przerost mięśnia lewej komory lub powiększony lewy przedsionek w badaniu echokardiograficznym lub przerost lub LBBB w badaniu EKG). Jeżeli chorzy nie byli leczeni szpitalnie w chwili włączenia do badania w III-IV klasie NYHA z potwierdzeniem niewydolności serca w badaniach.

Randomizacja do grupy leczonej irbesartanem (n = 2067 chorych) lub do grupy placebo (n = 2061 chorych). Irbesartan podawano początkowo w dawce 75 mg dziennie, a następnie co 1-2 tygodnie podwajano dawkę do 300 mg dziennie. Kontrolne wizyty po okresie zwiększania dawki leku po 8 i 14 tyg., i 6 mies., a następnie po 4 mies. Kwestionariuszowa ocena stanu chorego (Minnesota Living with Heart Failure, MLHF) i oznaczanie stężenia NT-proBNP po 6 i 14 mies. i na zakończenie badania.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zgon lub leczenie szpitalne z powodu przyczyn sercowo-naczyniowych (pogorszenie niewydolności serca, zawał, udar, niestabilna dusznica, zaburzenia rytmu przedsionkowe i komorowe, lub zawał, udar w czasie leczenia szpitalnego).

Drugorzędowy punkt końcowy: poszczególne składowe punktu pierwotnego, punkt złożony związany z niewydolnością serca (zgon z powodu niewydolności serca lub leczenie szpitalne z powodu niewydolności serca), punkt złożony naczyniowy (zgon sercowo-naczyniowy, zawał lub udar) i zgony sercowo-naczyniowe. Zmiany w ocenie MLHF i w stężeniu NT-proBNP.

Średni wiek chorych wyniósł 72 lat, mężczyźni stanowili 40% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 89% chorych, stabilną dusznicę bolesną u 40%, niestabilną dusznicę bolesną u 8%, przebyty zawał u 24%, przebyte PCI lub CABG u 14%, migotanie przedsionków u 29%, cukrzycę u 28%, incydenty mózgowe u 10%. Średni BMI – 30 kg/m², średnia wartość EF – 60%. Średnie stężenie NT-proBNP – 340 pg/ml.

W II klasie NYHA było 21% chorych, w III – 76% i w IV – 3%. W badaniu EKG przerost lewej komory u 31% chorych, LBBB u 8% i migotanie lub trzepotanie przedsionków u 17%. Niewydolność serca w przebiegu choroby niedokrwiennej u 25% chorych, z powodu nadciśnienia tętniczego u 64%. Leczenie szpitalne przed włączeniem do badania przebyło 44% chorych. Na zakończenie badania dawkę 300 mg stosowało 84% chorych w grupie leczonej irbesartanem i 88% w grupie placebo. Po 6 mies. leczenia w grupie otrzymujacej irbesartanem SBP uległo obniżeniu o 3,8 mm Hg, a DBP o 2,1 mm Hg. W grupie placebo obniżenie SBP o 0,2 mm Hg i DBP o 0,2 mm Hg.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: stwierdzono u 742 chorych w grupie leczonej irbesartanem i u 763 chorych w grupie placebo (HR 0,95; 95% CI 0,86-1,05; p = 0,35). Neutralny efekt leczenia stwierdzono we wszystkich podgrupach chorych.

Drugorzędowy punkt końcowy: poszczególne składowe punktu pierwotnego wystąpiły z podobną częstością. Zmarło 221 chorych w grupie otrzymującej irbesartan i 226 chorych w grupie placebo. Z przyczyn sercowych leczono szpitalnie 521 vs 537 chorych odpowiednio w grupach (p = 0,44). Punkt złożony związany z niewydolnością serca stwierdzono u 428 chorych w grupie leczonej irbesartanem i u 438 chorych w grupie placebo (p = 0,51), punkt złożony naczyniowy u 402 vs 400 chorych (p = 0,84), zmarło z każdej przyczyny 445 vs 436 chorych odpowiednio w grupach (p = 0,98). Z powodu pogorszenia niewydolności serca szpitalnie leczono 325 chorych w grupie otrzymującej irbesartan i 336 chorych w grupie placebo (p = 0,50)

Zmiany w ocenie MLHF były podobne w grupach po 6 mies. leczenia (obniżenie o 8 punktów w grupie leczonej irbesartanem i o 7 punktów w grupie placebo). Stężenie NT-proBNP uległo obniżeniu o 13 pg/ml i o 2 pg/ml odpowiednio grupach po 6 mies. leczenia (p = 0,14).

Badanie przerwało 16% chorych w grupie leczonej irbesartanem i 14% chorych w grupie placebo (p = 0,07). Podwojenie stężenia kreatyniny obserwowano u 6% vs 4% chorych (p < 0,001), a stężenie potasu > 6,0 mmol/l stwierdzono u 3 vs 2% chorych (p = 0,01). Poważne objawy uboczne, niedociśnienie, niewydolność nerek i hiperkalemię obserwowano jednak u podobnej liczby chorych w grapach.

Irbesartan nie poprawia wyników leczenia chorych z niewydolnością serca z zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory.