Wstęp. U chorych z niewydolnością serca i zachowaną funkcją lewej komory, leczonych ACEI lub ARB, w dwóch dużych badaniach wykazano umiarkowana redukcją w liczbie hospitalizacji, bez wpływu na liczbę zgonów. Być może w grupie tej zazwyczaj starszych chorych z współistniejącymi chorobami, ocena jakości życia i tolerancji wysiłku byłyby korzystniejszymi elementami końcowej oceny. Również ocena parametrów echokardiograficznych, z oceną globalnych i regionalnych zaburzeń funkcji lewej komory jest korzystnym sposobem oceny chorych.
Cel badania. Ocena blokowania układu renina-angiotensyna za pomocą ACEI i ARB w połączeniu z diuretykiem, u chorych z niewydolnością serca i zachowana czynnością skurczową lewej komory.

Grupę badaną stanowiło 150 chorych w wieku >18 lat, z niewydolnością serca trwającą co najmniej 2 miesiące rozpoznaną na podstawie zmian w badaniu radiologicznym klatki piersiowej, w II-IV klasie NYHA, z EF >45%, leczeną diuretykami w stałych dawkach w ostatnich 14 dniach przed randomizacją.

Randomizacja do grupy leczonej tylko diuretykami (zarówno furosemidem jak i tiazydami w zależności od stopnia retencji płynów) (n=50 chorych), do grupy leczonej diuretykami i irbesartanem w początkowej dawce 18,75 mg i zwiększanej w 4 i 8 tyg. do 75 mg dziennie (n=56 chorych) lub do grupy leczonej diuretykami i ramiprylem w początkowej dawce 2,5 mg, podwajanej co 4 tyg. do maksymalnej 10 mg dziennie. Kontrolne badanie po 12, 24 i 52 tyg. od randomizacji. W czasie kontrolnych badań oceniano objawy przedmiotowe, jakość życia, wykonywano badanie echokardiograficzne i laboratoryjne. Na początku badania i na zakończenie wykonywano test wysiłkowy w 6 min teście korytarzowym.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: ocena jakości życia, oraz ocena echokardiograficzna funkcji lewej komory.

Średni wiek chorych wyniósł 64 lat, mężczyźni stanowili 39% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 74% chorych, dusznicę bolesną u 15%, migotanie przedsionków u 16%, cukrzycę u 20%, hiperlipidemię u 10%. Palacze – 11% badanych. Średni BMI – 27 kg/m², średnia wartość BP – 145/80 mm Hg.
Niewydolność serca z powodu nadciśnienia tętniczego u 82% chorych, w przebiegu choroby wieńcowej u 11%, idiopatyczna u 7%.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: obserwowano przez cały okres badania poprawę w jakości życia (p<0,01), ale nie wykazano różnic istotnych statystycznie pomiędzy grupami. Przebyta odległość w teście korytarzowym wzrosła nieznacznie po roku leczenia we wszystkich baranich grupach, ale różnice pomiędzy grupami nie były istotne statystycznie. Liczba chorych leczonych szpitalnie była również podobna w grupach. W czasie badania zmarło dwóch chorych z powodu niewydolności serca, 1 chory w grupie leczonej diuretykami i 1 chory w grupie leczonej diuretykami i irbesartanem.
W badaniu echokardiograficznym wykazano, że cała badana grupa ma istotnie statystycznie niższe wartości szczytowe prędkości przepływu w skurczu (Sm) jak i we wczesnym okresie rozkurczu (Em) w badania tkankowym dopplerowskim, oraz wyższe wartości masy i wymiar lewego przedsionka w porównaniu z kontrolną grupą osób zdrowych. We wszystkich grupach obserwowano istotnie statystycznie poprawę w Sm w badaniu tkankowym dopplerowskim (p<0,05), oraz w Em w grupie leczonej diuretykiem i irbesartanem, i diuretykiem i ramiprylem (p<0,05). W grupie leczonej diuretykiem i irbesartanem dodatkowo doszło do istotnej statystycznie redukcji masy lewej komory (p<0,05).
W badaniach laboratoryjnych obserwowano w grupie leczonej diuretykami i irbesartanem (p<0,01) i diuretykiem i ramiprylem (p<0,05) zmniejszenie stężenia NT-proBNP.

Wnioski. W grupie starszych chorych z niewydolnością serca i zachowaną czynnością skurczową, leczenie diuretykami oraz leczenie skojarzone irbesartanem lub ramiprylem i diuretykami powoduje podobną poprawę jakości życia ze zmniejszaniem objawów chorobowych. W badaniu echokardiograficznym w grupie leczonej irbesartanem lub ramiprylem łącznie z diuretykami obserwowano poprawę funkcji skurczowej i rozkurczowej lewej kory z obniżeniem poziomu NT-proBNP.