Zalecanym postępowaniem terapeutycznym w grupie chorych wysokiego ryzyka z ostrym zespołem wieńcowym bez uniesienia odcinka ST (non ST-segement elevation acute coronary syndrome, NSTE ACS) jest wczesna strategia inwazyjna (percutaneous coronary intervention, PCI). Obowiązujące zalecenia oparte zostały w dużej mierze na wynikach badania FRISC II, w którym wykazano korzyść z wczesnego inwazyjnego leczenia wynikającą z redukowania liczby zgonów, zawałów serca, nawrotów niedokrwienia i poprawy jakości życia w obserwacji 24-miesięcznej. W obecnej pracy prezentowane są wyniki odległej 5-letniej obserwacji.

Ocena skuteczności wczesnej strategii inwazyjnej u chorych z NSTE ACS w całej populacji chorych leczonych w ramach badania FRISC oraz w podgrupie wyizolowanej w oparciu o aktualne zalecenia, w obserwacji długoterminowej.

Średni wiek chorych w momencie rozpoczęcia badania wyniósł 66 lat, mężczyźni stanowili 70% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 30% chorych, przebyty zawał u 23%, cukrzycę u 13%, hipercholesterolemię u 58%. Palacze – 30% badanych.

Nawracające bóle dławicowe od ponad 48 godz. Zaobserwowano u 68% chorych, ból dławicowy spoczynkowy u 81, obniżenie ST u 45%, podwyższony poziom troponin u 68%.

Po 5 latach obserwacji wyniki kliniczne były istotnie statystycznie lepsze w grupie leczonej wcześnie inwazyjnie w porównaniu z leczeniem zachowawczym. Liczba zgonów i zawałów w grupie badanej wyniosła 217 (19,9%), a w grupie kontrolnej 270 (24,5%) (RR 0,81; 95% CI 0,69-0,95; p = 0,009). Nie było różnic w liczbie zgonów w grupach (9,7% chorych w grupie leczonej inwazyjnie vs 10,1% chorych w grupie leczonej zachowawczo, p = 0,693). Liczba zawałów była natomiast niższa w grupie leczonej inwazyjnie 141 chorych (12,9%) i 195 chorych (17,7%) w grupie leczonej zachowawczo (RR 0,73; 95% CI 0,60-0,89; p = 0,002).

W grupie leczonej inwazyjnie w czasie pobytu szpitalnego 79,8% chorych miało wykonaną rewaskularyzację naczyń wieńcowych (PCI/CABG) w porównaniu z 52% chorych z grupy leczonej zachowawczo (RR 1,53; 95% CI 1,44-1,64; p < 0,0001). W dalszej obserwacji, po okresie leczenia szpitalnego proporcje uległy odwróceniu. PCI lub leczenie kardiochirurgiczne (coronary artery bypass grafting, CABG) miało wykonane 12,7% chorych z grupy leczonej inwazyjnie i 40,3% chorych z grupy leczonej zachowawczo (RR 0,32; 95% CI; 0,27-0,37; p < 0,0001).
Na podstawie wyników badania FRISC II opracowano skalę ryzyka FRISC SCORE, w której uwzględniono: wiek > 65. roku życia, płeć męską, cukrzycę, przebyty zawał, obniżenie ST przy przyjęciu, podwyższone stężenie troponin > 0,03 µg/l i podwyższony poziom markerów zapalenia (CRP). Niskie ryzyko oceniono w skali 0-1 punktów, umiarkowane – 2-3 punkty i wysokie – 4-7 punktów. W obserwacji 5-letniej obserwowano trend w kierunku większej liczby zgonów i zawałów u chorych z niskim ryzykiem w grupie leczonej inwazyjnie, w porównaniu z grupą leczoną zachowawczo. Natomiast w grupie chorych z umiarkowanym i wysokim ryzykiem w obserwacji 5-letniej chorzy leczeni inwazyjnie mieli o 6,9% niższe ryzyko zgonu i zawału w porównaniu z grupą leczoną zachowawczo. Również bezwzględne ryzyko zgonu było niższe w grupie leczonej inwazyjnie o 1,5% po 5 latach.

Wyniki 5-letnie potwierdzają korzyść z zastosowanego wczesnego leczenia inwazyjnego u chorych z NSTE ACS i umiarkowanym lub wysokim ryzykiem.