Od połowy lat 80. częściej u kobiet niż u mężczyzn stwierdza się zgony i ponowne zawały serca w przebiegu ostrych zespołów wieńcowych (acute coronary syndrome, ACS). Również wśród kobiet częściej obserwuje się objawy nietypowe, co może być powodem opóźnienia w leczeniu nie tylko ze strony personelu medycznego, ale także zaniechania leczenia przez same chore. Obserwuje się także zależne od płci zmiany w morfologii płytki miażdżycowej, funkcji śródbłonka i wazomotoryki naczyń. Różnice zależne od płci w objawach podmiotowych, różna chorobowość i odmienne mechanizmy patofizjologiczne obserwowane w ACS, być może wpływają na odmienne leczenie farmakologiczne i inwazyjne kobiet i mężczyzn.

















Od połowy lat 80. częściej u kobiet niż u mężczyzn stwierdza się zgony i ponowne zawały serca w przebiegu ostrych zespołów wieńcowych (acute coronary syndrome, ACS). Również wśród kobiet częściej obserwuje się objawy nietypowe, co może być powodem opóźnienia w leczeniu nie tylko ze strony personelu medycznego, ale także zaniechania leczenia przez same chore. Obserwuje się także zależne od płci zmiany w morfologii płytki miażdżycowej, funkcji śródbłonka i wazomotoryki naczyń. Różnice zależne od płci w objawach podmiotowych, różna chorobowość i odmienne mechanizmy patofizjologiczne obserwowane w ACS, być może wpływają na odmienne leczenie farmakologiczne i inwazyjne kobiet i mężczyzn.

Randomizacja chorych do grupy leczonej enoksaparyną (n = 10 256) lub UFH (n = 10 223). Wszyscy chorzy otrzymywali 150 lub 325 mg ASA doustnie lub 500 mg dożylnie, następnie zalecano 75–325 mg ASA dziennie doustnie przez co najmniej 30 dni. Klopidogrel zalecano w przypadku braku skuteczności ASA. Decyzję o leczeniu klopidogrelem pozostawiano lekarzowi prowadzącemu. Chorzy w wieku do 75. roku życia otrzymywali 30 mg enoksaparyny dożylnie oraz 1 mg/kg m.c. podskórnie co 12 godz. U chorych w wieku ≥ 75 lat nie stosowano dawki dożylnej, a dawkę podskórną redukowano do 0,75 mg/kg m.c. Chorym na niewydolność nerek enoksaparynę podawano co 24 godz. w dawce 1 mg/kg m.c. podskórnie. Leczenie prowadzono w trakcie całego okresu hospitalizacji, maksymalnie przez 8 dni. UFH podawano w dawce nasycającej 60 U/kg m.c. (maksymalnie 4000 U) i po 15 min rozpoczynano wlew 12 U/kg m.c. (maksymalnie 1000 U/godz.). Leczenie prowadzono przez co najmniej 48 godz. Monitorowano czas aktywacji trombiny (ACT), doprowadzając do wydłużenia jego wartości 1,5–2 razy. Podawanie leków antytrombinowych zalecano po 15–30 min od rozpoczęcia podawania leku fibrynolitycznego. W przypadku utrzymywania się objawów niedokrwiennych po leczeniu fibrynolitycznym chorych kwalifikowano do PCI.
Grupę badaną stanowiły 4783 kobiety (n = 2415 kobiet w grupie leczonej enoksaparyną, n = 2368 kobiet w grupie leczonej UFH) i 15 696 mężczyzn.
Pierwszorzędowy złożony punkt końcowy: zgon, zawał w obserwacji 30-dniowej.
Drugorzędowy złożony punkt końcowy: zgon, zawał, nawrót niedokrwienia wymagający rewaskularyzacji w ciągu 30 dni. Krwawienie klasyfikowane wg TIMI.
Grupa kobiet była starsza w porównaniu z grupą mężczyzn 68 vs 57 lat (p < 0,001).W grupie kobiet częściej stwierdzano nadciśnienie tętnicze (63 vs 38%; p < 0,001), dusznicę bolesną (34 vs 26%; p < 0,001), cukrzycę (22 vs 13%; p < 0,001), hiperlipidemię (20 vs 18%; p = 0,002), rzadziej przebyty zawał (12 vs 13,5%; p = 0,003) i przebyte PCI (1,5 vs 3,5%; p < 0,001). Palacze – 23% kobiet i 55% mężczyzn (p < 0,0001).
TIMI risk score > 3 stwierdzono u 59% kobiet i u 29% mężczyzn (p < 0,001). Zawał ściany przedniej u 44% badanych, do ≥ I klasy Killipa zaliczono 16% kobiet i 10% mężczyzn (p < 0,0001). Leczenie fibrynolityczne od początku objawów chorobowych włączono po 3,5 godz. w grupie kobiet i po 3,0 godz. w grupie mężczyzn (p < 0,001), badanie angiograficzne przeprowadzono u 22% kobiet i u 32% mężczyzn (p < 0,001), rewaskularyzację odpowiednio u 19 vs 28% badanych (p < 0,001).
Pierwszorzędowy punkt końcowy: w obserwacji 30-dniowej odsetek zgonów wśród kobiet był ponad 2 razy większy niż wśród mężczyzn – 13,2% kobiet vs 5,4% mężczyzn (OR 2,66; 95% CI 2,40–2,96; p < 0,001).W każdej grupie wiekowej > 55 lat obserwowano większą liczbę zgonów w grupie kobiet, chociaż różnice nie osiągnęły istotności statystycznej. W analizie wieloczynnikowej również różnica pomiędzy grupami była również istotna statystycznie (OR 1,25; 95% CI 1,08–1,46; p = 0,003). Liczba zawałów (3,7 vs 3,8%; p = 0,72) i krwawień (1,9 vs 1,7%; p = 0,42) była podobna w grupie kobiet i mężczyzn.
Pierwszorzędowy punkt końcowy (zgon i zawał) był istotnie częściej obserwowany w grupach leczonych UFH – zarówno w grupie kobiet (RR 0,84; 0,74–0,95; p = 0,007), jak i mężczyzn (RR 0,82; 0,74–0,90; p < 0,001). Zmarło 18,3% kobiet leczonych UFH i 15,4% kobiet otrzymujących enoksaparynę. W celu prewencji zgonu lub zawału należało leczyć 34 kobiety i 53 mężczyzn.
Drugorzędowy punkt końcowy: wystąpił istotnie statystycznie częściej w grupie leczonej UFH zarówno w grupie kobiet (20,8 vs 17,2%; p = 0,002) jak i mężczyzn (12,6 vs 10,0%). Zarówno duże krwawienia (u 1,4% kobiet leczonych UFH i 2,3% kobiet leczonych enoksaparyną; p = 0,022), jak i małe krwawienia (u 4,2 vs 6,6% kobiet; p < 0,001) częściej obserwowano w grupie leczonej enoksaparyną.
Zgony, zawały i poważne krwawienia istotnie statystycznie częściej obserwowano w grupie kobiet leczonych UFH (19,0%), w porównaniu z grupą leczoną enoksaparyną (16,4%) (RR 0,86; 95% CI 0,76–0,98; p = 0,02). Klinicznie na 1000 kobiet leczonych enoksaparyną, zmarło 16, u 13 stwierdzono ponowny zawał, u 5 wykonano pilną rewaskularyzację, a duże krwawienia obserwowano u 5 pacjentek.

- |
- © 2007-10.05.2025 Fundacja Instytut Aterotrombozy
- |
- www.FaktyMedyczne.pl ISSN 2081-8017
- |
- Nota prawna
- |
- Kontakt z nami
- |
- Pracuj dla nas
- |