Chorzy po przebytym epizodzie przemijającego niedokrwienia mózgu (TIA) lub udarze na tle naczyniowym bez poważnych następstw neurologicznych stanowią grupę wysokiego ryzyka. Nie stosowanie prewencji wtórnej w tej grupie chorych obciąża rokowanie 4–16-procentowym ryzykiem wystąpienia poważnych powikłań naczyniowych. Aspiryna w dawce 30-300 mg dziennie redukuje to ryzyko o 13-22%. Wyniki przeprowadzonych dotychczas małych badań klinicznych badających skuteczność skojarzonej terapii ASA z dipyridamolem dały rozbieżne wyniki.

Cel badania
Ocenia skuteczności skojarzonego leczenia ASA i dipyridomolem w porównaniu z monoterapią ASA w prewencji wtórnej u chorych po przebytym TIA lub małym, naczyniopochodnym udarze mózgu.

Randomizacja do grupy otrzymującej 30-325 mg ASA dziennie w zależności od decyzji lekarza leczącego (n = 1376) lub do grupy otrzymującej ASA i 200 mg dipyridamolu 2 razy dziennie (n = 1363).
Pierwszorzędowy złożony punkt końcowy: zgon sercowo-naczyniowy, zawał, udar lub duże krwawienie.

Drugorzędowy punkt końcowy: całkowita śmiertelność, zgony z przyczyn naczyniowych, zgony naczyniowe i udary, poważne zdarzenia niedokrwienne, wszystkie zdarzenia naczyniowe i duże krwawienia.

Średni wiek chorych wyniósł 63 lata, mężczyźni 65% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 60% chorych, dusznicę bolesną u – 10%, przebyty zawał u 7%, cukrzycę u 19%, hiperlipidemię u 46%, udar u 12%. Palacze – 37% badanych. Średnia wartość BP – 152/86 mm Hg.

TIA u 29% chorych, mały udar u 66%, niedowidzenie jednooczne u 5%. W ocenie neurologicznej 42% chorych bez objawów, niewielkie objawy ubytkowe (klasa I w skali Rankin) 33% chorych, niewielkie ograniczenia w samodzielności (klasa II w skali Rankin) 18% chorych i chorzy wymagający pomocy 6% (klasa III w skali Rankin). CT lub MRI wykonane u 96% badanych, badanie ultrasonograficzne tętnic szyjnych u 90%.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił u 173 chorych (13%) z grupy leczonej ASA i dipyridamolem i u 216 chorych (16%) z grupy leczonej ASA (HR 0,80; 95% CI 0,66-0,98) – analiza intention-to-treat. Leczenie skojarzone redukowało o 1% bezwzględne ryzyko wystąpienia pierwotnego punktu końcowego (NNT – 104 chorych).

Drugorzędowy punkt końcowy: całkowita śmiertelność była porównywalna w obu grupach (93 chorych w grupie leczenia skojarzonego vs 107 chorych w grupie ASA). Częstość występowania pozostałych drugorzędowych punktów końcowych nie różniła się istotnie statystycznie pomiędzy grupami (analiza intention-to-treat). Chorzy randomizowani do grupy otrzymującej leczenie skojarzone częściej przerywali leczenie (470 chorych vs 184 chorych) ze względu na towarzyszące leczeniu bóle głowy. Dodanie wyników badania ESPRIT do metaanalizy obejmującej dotychczasowe badania porównujące skuteczność terapii skojarzonej ASA i dipyridamolem z monoterapią ASA pokazuje istotną statystycznie redukcję ryzyka występowania zgonu naczyniowego, udaru lub zawału serca w przypadku terapii skojarzonej.

Terapia złożona ASA i dipyridamolem jest skuteczniejsza od monoterapii ASA u chorych po przebytym naczyniopochodnym niedokrwieniu mózgu.