Ultrasonografia uciskowa z uciskiem w pachwinie i dole podkolanowym, ze względu na łatwość i powtarzalność jest szeroko stosowana metodą w celu wykrycia zakrzepicy żył głębokich (deep vein thrombosis, DVT). Nowa metoda oceny oparta na badaniu dopplerowskim kodowanym kolorem pozwala na ocenę układu żylnego od pachwiny do kostki. Nowa metoda wymaga specjalistycznego sprzętu i dużego doświadczenia wykonującego badanie. Często nie jest dostępna, co powoduje że chorzy wymagają leczenia antykoagulacyjnego przed potwierdzeniem rozpoznania.

 

Ocena dwóch strategii postępowania u chorych objawowych z podejrzeniem pierwszego epizodu zakrzepicy żył głębokich, strategii opartej na badaniu ultrasonograficznym z ocenę stężenia D-dimeru i strategii opartej o badanie ultrasonograficzne znakowane kolorem.

Grupę badaną stanowiło 2098 chorych w wieku ≥ 18 lat, z podejrzeniem pierwszego epizodu DVT kończyn dolnych, zgłaszający się do oddziałów ratunkowych, nie stosujących wcześniej antykoagulantów, lub wymagający ich stosowania np.: w migotaniu przedsionków.

Randomizacja do grupy w której wykonywano uciskową ultrasonografię żył kończyn dolnych (n = 1045 chorych) lub do grupy w której wykonywano badanie z użyciem dopplera kolorowego (n = 1053 chorych). W grupie chorych w której wykonywano ultrasonografię uciskową u przypadku prawidłowego wyniku badania i prawidłowego stężenia D-dimeru nie wykonywano dalszych badań i nie stosowano leków antykoagulacyjnych. U przypadku nieprawidłowego wyniku D-dimeru badanie ultrasonograficzne powtarzano po tygodniu lub wcześniej w zależności od objawów. W przypadku prawidłowego wyniku kolejnego badania nie wykonywano dalszych badań i nie stosowano leków antykoagulacyjnych. W grupie w której wykonywano badanie z użyciem dopplera kolorowego w przypadku wyniku prawidłowego nie wykonywano dalszych badań i nie stosowano leków antykoagulacyjnych. Chorzy z prawidłowymi wynikami nadań byli uprzedzani o możliwości wystąpienia określonych objawów chorobowych i w przypadku ich wystawienia mieli zgłaszać się do ponownej kontroli. Kontrolne badanie po 3 mies.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: stwierdzenie objawowej zakrzepicy żylnej w okresie 3 mies. obserwacji.

Średni wiek chorych wyniósł 63 lat, mężczyźni stanowili 42% badanych. Czynnikami ryzyka zakrzepicy był nowotwór u 55% chorych, unieruchomienie (≥ 7 dni) u 15%, uraz kończyny u 25%, porażenia mięśni kończyn dolnych u 3%, ciąża lub połóg u 1,5% kobiet, stosowanie leków hormonalnych u 6,5%, niewydolność serca u 4,5%. Średni czas od początku objawów do zgłoszenia się do lekarza 7,1 dni. Palacze – 8%% badanych. Otyłość (BMI ≥ 30 kg/m²) u 15,5% badanych.

W grupie chorych u których wykonywano badanie ultrasonograficzne n = 814 chorych miało prawidłowy wynik pierwszego lub kolejnego (przy podwyższonym stężeniu D-dimeru) badania, a w grupie w której wykonywano badanie znakowane kolorem wynik prawidłowy badania miało n = 775 chorych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie ocenianej ultrasonograficznie. zakrzepicę żył głębokich stwierdzono u 7 chorych, z częstością DVT w obserwacji 3 mies. – 0,9% (95% CI 0,3-1,8%). W grupie ocenianej Dopplerem kolorowym zakrzepicę żylna stwierdzono u 9 chorych, z częstością w obserwacji 3 mies. – 1,2% (95% CI 0,5-2,2%). Różnica pomiędzy grupami wyniosła 0,3% (95% CI -1,4-0,8%) co powoduje, że metody oceny są metodami porównywalnymi.

 

Metody oceny żył kończyn dolnych oparte o uciskową ultrasonografię lub badanie dopplerowskie znakowane kolorem u chorych z podejrzeniem zakrzepicy żył głębokich są metodami porównywalnymi.