Wstęp
Badania epidemiologiczne wskazują na ścisły związek pomiędzy stężeniem HDL a zdarzeniami sercowo-naczyniowymi. Jedną z metod uzyskania szybkiego zwiększenia stężenia HDL jest podanie rekonstruowanej cząsteczki HDL (rHDL). Cząsteczką taką jest CSL-111 zbudowane z apolipoprotein A (apoAI) otrzymywanych z ludzkiego osocza, połączonych z fosfatydylocholiną, która chemicznie i biologicznie jest podobna do cząsteczki HDL.

 

Celem pracy była ocena bezpieczeństwa i skuteczności stosowania rHDL u chorych na chorobę wieńcową.

Randomizacja chorych do grupy otrzymującej roztwór soli (n = 60), do grupy otrzymującej rHDL w dawce 40 mg/kg m.c. (n = 101) lub do grupy otrzymującej rHDL w dawce 80 mg/kg m.c. (n = 12). CSL-111 zawiera apoAI uzyskaną z osocza ludzkiego i fosfatydylocholinę otrzymaną z oleju sojowego w stosunku molarnym 1 : 150. CSL-111 jest dostępny jako liofilizat w butelkach 250 ml. Rozpuszczany w 50 ml sterylnej wody, daje 62,5 ml klarownego, jasnożółtego płynu o pH = 7,5, stabilizowanego sacharozą o stężeniu 10%.

CSL-111 podawano we wlewie raz w tyg., przez okres 4 tyg. Chorym wykonano badanie ultrasonograficzne wewnątrznaczyniowe (intravascular ultrasound, IVUS) naczyń wieńcowych przed rozpoczęciem podawania CSL-111 i 2–3 tyg. po zakończonym leczeniu.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: procentowa zmiana objętości blaszki miażdżycowej obliczona po zakończeniu leczenia w badaniu IVUS jako: objętość blaszki po zakończeniu badania – objętość blaszki wyjściowo/ wyjściowa objętość blaszki.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiana całkowita objętości blaszki miażdżycowej, zmiana cech blaszki w badaniu IVUS i zmiana wskaźnika wieńcowego definiowanego jako minimalny wymiar światła dla wszystkich zmian na jednego chorego w badaniu angiograficznym. Ocena bezpieczeństwa stosowanego leczenia.

Średni wiek chorych wynosił 58 lat, mężczyźni stanowili 83% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 57% chorych, przebyty zawał u 20%, cukrzycę u 20%, hiperlipidemię u 91%. Palacze stanowili 10% badanych. Początkowe stężenie LDL wynosiło 81,9 mg/dl, HDL – 42,1 mg/dl.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie placebo objętość blaszki miażdżycowej wynosiła na początku badania 158,3 mm³, a po leczeniu – 154,6 mm³, procentowa zmiana to –1,62 (p = 0,07). W grupie leczonej wyjściowa objętość blaszki miażdżycowej wynosiła 151,0 vs 147,1 mm³ po leczeniu, procentowa zmiana –3,41 (p < 0,001). Nie stwierdzono różnic pomiędzy grupami (p = 0,48).
Drugorzędowy punkt końcowy: całkowita zmiana objętości wyniosła w porównaniu z wartością wyjściową –2,33 mm³ w grupie placebo (p = 0,04) i –5,34 mm³ w grupie leczonej (p < 0,001). Zmianę cech blaszki miażdżycowej obserwowano w grupie leczonej (p = 0,01). Całkowita zmiana wskaźnika wieńcowego wyniosła –0,071 mm w grupie placebo vs –0,039 mm w grupie leczonej (p = 0,03).

Głównym objawem ubocznym przy stosowaniu CSL-111 w dawce 40 mg/kg m.c. było niedociśnienie, które wystąpiło u 13,8% chorych, w porównaniu z 7,1% chorych w grupie placebo. W grupie otrzymującej CSL-111 w dawce 80 mg/kg m.c. leczenie przerwano z powodu zwiększenia stężenia markerów uszkodzenia wątroby; stężenie AlAT zwiększyło się ponad pięciokrotnie powyżej górnej granicy normy u 50% chorych z tej grupy, a u 33% osób obserwowano zwiększenie stężenia AspAT ponad pięciokrotnie powyżej górnej granicy normy.

Wlewy ograniczone do krótkiego podawania rHDL nie powodują istotnej redukcji procentowej lub całkowitej zmiany objętości blaszki miażdżycowej w porównaniu z grupą placebo. Zaobserwowano zmianę charakteru blaszki miażdżycowej i poprawę wskaźnika wieńcowego w ocenie angiograficznej.