Wprowadzenie do leczenia stentów pokrytych lekami antyproliferacyjnymi zredukowało częstość restenozy w stencie. Główny mechanizm działania tych leków związany jest z zahamowaniem proliferacji i migracji mięśni gładkich i tworzenia neointimy. Obecnie stosowane leki antyproliferacyjne przedłużają jednak gojenie się zmiany, a brak degradacji polimeru wiążącego lek może być przyczyną reakcji nadwrażliwości, zapalenia w ścianie naczynia i późnej zakrzepicy w stencie. Te potencjalne objawy niepożądane sprawiają, że trwają poszukiwania nowych leków antyproliferacyjnych i nowych technologii pokrywania stentów. Jednym z nowych leków antyproliferacyjnych jest zotarolimus (ABT-578 pochodna sirolimusu).

 

Cel badania
Ocena skuteczności i bezpieczeństwa nowego stentu pokrytego zotarolimusem w porównaniu ze stentem metalowym u chorych z dusznicą bolesną.

Grupę badaną stanowiło 1197 chorych z pojedynczą zmianą de novo w naczyniu natywnym, leczonych implantacją stentu o wymiarach 2,25, 2,5, 3 i 3,5 mm i długości 18, 24 i 30 mm.

Randomizacja do grupy, w której implantowano stent pokryty zotarolimusem (stent ENDEAVOR) (n = 598 chorych) lub do grupy, w której implantowano stent kobaltowo-chromowy (stent DRIVER) (n = 599 chorych). Wszyscy chorzy otrzymali 75 mg ASA i 300 mg klopidogrelu w dawce nasycającej. W czasie zabiegu podawano niefrakcjonowaną heparynę pod kontrolą czasu ACT > 250 s lub 200-250 s. przy stosowaniu blokerów receptora GP IIb/IIIa. U wszystkich chorych wykonywano predylatację zmiany przed implantacją stentu. Ocena kliniczna po 6 i 9 mies., a następnie corocznie przez 5 lat. Ocena angiograficzna w tym IVUS po 8 mies.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: brak korzyści z przeprowadzonej angioplastyki (target vessel failure, TVF): zgon i zawał w obszarze naczynia leczonego, ponowna rewaskularyzacja naczynia po obserwacji 9-miesięcznej.
Drugorzędowy złożony punkt końcowy: złożony; MACE (major cardiac adverse events) zgon, zawał i ponowna rewaskularyzacja w obserwacji 24-miesięcznej. Utrata światła i częstość restenozy w badaniu angiograficznym.

Średni wiek chorych wyniósł 62 lat, mężczyźni stanowili 76% badanych. Niestabilną dusznicę bolesną stwierdzono u 30% chorych, przebyty zawał u 41%, przebyte PCI u 20%, cukrzycę u 20%, hiperlipidemię 79%. Palacze – 35% badanych. Angiograficznie, średnia długość zmiany 14 – mm, średnie zwężenie – 70%, zmiany typu B1/B2 – 71% chorych, typu C – 26% chorych, średnia długość stentu – 23 mm, średnia liczba implantowanych stentów u jednego chorego – 1,1. Długość zmiany w naczyniu 14 – 27 mm. Kontrolną angiografię wykonano u 531 chorych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: TVF wystąpił istotnie statystycznie częściej w grupie, w której implantowano stent klasyczny, w porównaniu z grupą z implantowanym stentem pokrytym zotarolimusem – 15,1% chorych vs 7,9% chorych (RR 0,53; 95% CI 0,38-0,74; p < 0,0001).
Drugorzędowy punkt końcowy: MACE wystąpił częściej w grupie z implantowanym stentem klasycznym – 14,4% chorych vs 7,3% chorych w grupie badanej (RR 0,51; 95% CI 0,36-0,72; p < 0,0001). Nie stwierdzono różnic w liczbie zgonów i ponownych zawałów pomiędzy grupami. Główna różnica dotyczyła liczby ponownych rewaskularyzacji naczynia. Zabiegi inwazyjne i chirurgiczne wykonano u 11,8% chorych w grupie kontrolnej i u 4,6% chorych w grupie badanej (p < 0,0001). Różnica dotyczyła głównie ponownych PCI (11,3% chorych vs 4,2% chorych, p < 0,0001), nie stwierdzono różnic w liczbie zabiegów chirurgicznych (0,5% chorych vs 0,3% chorych). Zakrzepica w stencie wystąpiła u 1,2% chorych w grupie kontrolnej i u 0,5% chorych w grupie badanej .Utrata światła w stencie, jak i segmencie była istotnie statystycznie niższa w grupie stentu ENDEAVOR. Utrata światła w stencie – 1,03 ± 0,58 mm w grupie kontrolnej w porównaniu z 0,61 ± 0,46 mm w grupie z implantowanym stentem pokrytym zotarolimusem (p < 0,0001), w segmencie odpowiednio 0,72 ± 0,61 mm vs 0,36 ± 0,46 mm (p < 0,0001). Również odsetek chorych z restenozą w stencie i segmencie był istotnie wyższy w grupie stentu klasycznego niż w grupie ENDEAVOR. W stencie 33,5% chorych vs 9,4% chorych (p < 0,0001), w segmencie 35,0% vs 13,2% chorych (p < 0,0001).

 

Implantacja stentu ENDEAVOR jest bezpieczna i prowadzi do zmniejszenia częstości klinicznej i angiograficznej restenozy w porównaniu ze stentem kobaltowo-chromowym niepokrytym lekiem.