W przebiegu choroby wieńcowej stwierdza się funkcjonalne i strukturalne zmiany w naczyniach prowadzące do niedokrwienia i/lub pęknięcia blaszki miażdżycowej. Typowe uwalnianie tlenku azotu jest zredukowane, a aktywacja płytek i monocytów oraz migracja i proliferacja mięsni gładkich wzmożona. Dysfunkcja śródbłonka jest następstwem odpowiedzi na uszkodzenie spowodowane oksydowanymi cząsteczkami LDL, nadciśnieniem, podwyższonym stężeniem glukozy i wolnymi rodnikami. Odwrócenie dysfunkcji śródbłonka obserwowano po stosowaniu ACEI i statyn. Leki blokujące kanał wapniowy typu L zmniejszają stres oksydacyjny i zwiększają wydzielanie tlenku azotu, ale nie wiadomo czy wpływają na formowanie się blaszki miażdżycowej.

 

Ocena wpływu długodziałające nifedypiny na funkcję śródbłonka i formowanie się blaszki miażdżycowej u chorych z stabilna chorobą wieńcową, kierowanych do przezskórnego inwazyjnego zabiegu (percutaneous coronary intervention, PCI).

Grupę badaną stanowiło 226 chorych w wieku ≥ 18 lat, z potwierdzona angiograficznie stenozą ≤ 40% w lewej tętnicy wieńcowej, bez wazodilatacji po podaniu acetylocholiny.

Randomizacja do grupy otrzymującej ceriwastatynę w dawce 0,2 mg dziennie, lub 0,8 mg dziennie oraz do grupy otrzymującej 0,8 mg ceriwastatyny i 30-60 mg nifedypiny. Z powodu wycofania ceriwastatyny z rynku badanie zostało zmodyfikowane z wydzieleniem grupy otrzymującej 30-60 mg dziennie nifedypiny (n = 114 chorych) lub placebo (n = 112 chorych). Przed wykonaniem badania angiograficznego u chorych na okres 24 godz. odstawiano leki. W przypadku stwierdzenia zwężenia ≤ 40%, cewnik koronarograficzny był pozycjonowany w proksymalnym odcinku gałęzi zstępującej przedniej lub w gałęzi okalającej. Ocenę kurczliwości naczynia rozpoczynano od podawania acetylocholiny w stężeniu 0,36, 3,6 i 18 µg/ml z prędkością 2 ml/min przez 3 min. Następnie podawano rozwór soli i na zakończenie nitroglicerynę. Po każdej infuzji oceniano rytm serca, ciśnienie tętnicze i wielkość stenozy, a na zakończenie badania oceniano naczynie wieńcowe badaniem ultrasonograficznym (intravascular ultrasound, IVUS). Kontrolne badania po 2 tyg,. po 1., 6., 12., i 18. mies. Kontrolne badanie angiograficzne po 18-24 mies. Zmianę objętości blaszki miażdżycowej obliczano jako: objętość blaszki na zakończenie badania – objętość na początku/ objętość na początku ´ 100%. Średni okres obserwacji 622 dni.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wpływ nifedypiny na zmiany kurczliwości naczynia wieńcowego po podaniu acetylocholiny.

Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany objętości blaszki miażdżycowej w ocenie IVUS.

Średni wiek chorych wyniósł 58 lat, mężczyźni stanowili 82% badanych. Palacze – 22% badanych. Średni BMI – 27,5 kg/m², średnia wartość BP – 133/78 mm Hg, HR – 67 bpm. Średnie stężenie cholesterolu całkowitego – 196 mg/dl, HDL – 38 mg/dl, LDL – 122 mg/dl i TG – 161 mg/dl.

Na zakończenie badania SBP uległo obniżeniu o 5,8 mm Hg w porównaniu z grupa placebo (p = 0,014), DBP o 2,1 mm Hg (p = 0,109). Stężenie cholesterolu uległo obniżeniu o 3,8 mg/dl (p = 0,472), LDL o 4,8 mg/dl (p = 0,233), a stężenie HDL wzrosło o 3,6 (p = 0,040).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: średnia zmiana wymiaru światła naczynia wieńcowego po podaniu największej dawki acetylocholiny wyniosła 13,9% w grupie otrzymującej nifedypinę i 7,7% w grupie otrzymującej placebo. Różnica wynosząca 6,3% pomiędzy grupami była istotna statystycznie (95% CI 1,6-10,9%; p = 0,0088).

Drugorzędowy punkt końcowy: nie obserwowano zmian w objętości blaszki miażdżycowej w grupach po zakończeniu badania.

W czasie trwania badania zmarło 5 chorych. Obrzęki obwodowe obserwowano u 20 chorych u których stosowano nifedypinę i u 3 chorych w grupie placebo.

Leczenie nifedypina przez okres 2 lat wiąże się z oprawą funkcji śródbłonka naczyń wieńcowych, ale nie ma wpływu na na zmiany objętości blaszki miażdżycowej.