Wstęp
Wyniki dotychczasowych badań udowodniły skuteczność antagonistów receptora GP IIb/IIIa u chorych wysokiego ryzyka z ostrym zespołem wieńcowym bez uniesienia odcinka ST (non ST-segement elevation acute coronary syndrome, NSTE-ACS), leczonych inwazyjnie. Jednak protokoły tych badań nie zakładały rutynowego, wstępnego stosowania klopidogrelu.
Cel badania
Porównanie dwóch strategii postępowania u chorych z NSTE-ACS: stosowanie dwóch leków przeciwpłytkowych – 600 mg klopidogrelu i ASA lub 3 leków przeciwpłytkowych – 300 mg klopidogrelu, ASA i tirofiban.
Grupę badaną stanowiło 328 chorych z bólem dławicowym trwającym < 24 godz., w EKG obniżenie ST > 1 mm w 2 odprowadzeniach lub przejściowego uniesienia ST (< 30 min), z podwyższonymi wartościami troponiny T (> 0,05 ng/ml) lub podwyższonymi wartościami CKMB.
Randomizacja do grupy otrzymującej klopidogrel i ASA (n = 166) i do grupy otrzymującej klopidogrel, ASA i tirofiban (we wlewie ciągłym 10 μg/kg i.v., a następnie wlew 0,15 μg/kg/min przez 24 godz., n = 162). W ciągu 24-48 godz. wykonywano badanie angiograficzne i rewaskularyzację.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: enzymatyczna ocena obszaru zawału – poziom LDHQ48 i maksymalny poziom CK.
Drugorzędowy punkt końcowy: przepływ w naczyniu dozawałowym oceniany w skali TIMI przed interwencją. Przeżycie bez zawału w czasie 30-dniowej obserwacji. Powikłania krwotoczne.
Średni wiek chorych był wyższy w grupie leczonej ASA i klopidogrelem i wyniósł 65 lat, w grupie otrzymującej 3 leki przeciwpłytkowe – 62 lata (p < 0,05). mężczyźni stanowili 71% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 49% chorych, przebyty zawał u 21%, przebyte PCI u 20%, CABG u 13%, cukrzycę u 17%. Palacze – 42% badanych.
Średni czas od przyjęcia do szpitala do wykonania angiografii – 23 godz. Zabieg angioplastyki wieńcowej wykonano u 62% chorych z grupy leczonej 2 lekami przeciwpłytkowymi i 56% z grupy leczonej 3 lekami (stent implantowano u 65% chorych). CABG odpowiednio u 15% chorych vs 18% chorych, zaś leczenie zachowawcze zastosowano u 13% chorych vs 12% chorych.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: średni poziom LDHQ48 nie różnił się pomiędzy grupami i wyniósł 193 U/l w grupie 2 leków i 166 U/l w grupie 3 leków antypłytkowych (p = 0,2). Maksymalny poziom CK nie różnił się pomiędzy grupami i wyniósł odpowiednio w grupach 261 U/l vs 216 U/l (p = 0,47).
Drugorzędowy punkt końcowy: prawidłowy przepływ w naczyniu odpowiedzialnym za niedokrwienie (TIMI 3) przed zabiegiem był obecny znamiennie statystycznie częściej u chorych leczonych 3 lekami przeciwpłytkowymi (67% chorych vs 47% chorych, p = 0,002).
W obserwacji 30-dniowej zgon i zawał wystąpił u 57% chorych w grupie leczonej 2 lekami i u 46% chorych w grupie leczonej 3 lekami (p = 0,052). Powikłania krwotoczne wystąpiły u podobnego odsetka chorych w grupach, u 10% chorych w grupie leczonej 2 lekami przeciwpłytkowymi i u 12% chorych w grupie otrzymującej 3 leki przeciwpłytkowe (p = 0,5).
Wnioski
Leczenie 3 lekami przeciwpłytkowymi nie wpływa na zmniejszenie obszaru zawału serca w ocenie enzymatycznej, poprawia przepływ w naczyniu odpowiedzialnym za niedokrwienie i wykazuje trend w kierunku zmniejszenia ryzyka zgonu i zawału w obserwacji krótkoterminowej.
Rasoul S. ELISA-2: a randomised comparison of double versus triple antiplatelet therapy in patients with non-ST segment elevation acute coronary syndromes.
Prezentacja: Rasoul S, ESC Congress Wrzesień, 2005, Stockholm.
Rasoul S, Ottervanger JP, de Boer MJ, Miedema K, Hoorntje JC, Gosselink M, Zijlstra F, Suryapranata H, Dambrink JH, van 't Hof AW. A comparison of dual vs. triple antiplatelet therapy in patients with non-ST-segment elevation acute coronary syndrome: results of the ELISA-2 trial. Eur Heart J. 2006 Jun, 27(12), 1401-1407. [PMID]: 16682384.