Wstęp. cel badania
Stosowanie profilaktycznego leczenia w prewencji zatorowości żylnej potwierdzone badaniami randomizowanymi i zalecane przez towarzystwa europejskie i amerykańskie jest rzadko stosowane. W celu zwiększenia częstości stosowania leczenia profilaktycznego obok edukacji medycznej stosuje się również programy komputerowe wspomagające procesy decyzyjne. Celem pracy była ocena zastosowania programu wspomagającego w leczeniu chorych w prewencji zakrzepicy głębokiej żył.
Chorzy w wieku >18 lat, z podwyższonym ryzykiem zakrzepicy żylnej kierowani do leczenia zachowawczego lub chirurgicznego.
Program komputerowy identyfikował chorych wysokiego ryzyka na podstawie wprowadzanych danych. Proces nowotworowy, przebyta zakrzepica żył i nadkrzepliwość (badania laboratoryjne: obecność czynnika V Leiden, przeciwciała toczniowe i przeciwkardiolipinowe) były klasyfikowane jako czynniki duże i oceniane w skali punktowej jako 3, czynniki pośrednie oceniane punktowo jako 2, to duże zabiegi operacyjne trwające dłużej niż 60 minut i czynniki małe oceniane punktowo jako 1 to: starszy wiek, otyłość, pacjent unieruchomiony w łóżku, terapia zastępcza hormonalna lub antykoncepcyjna. Podwyższone ryzyko zakrzepicy żylnej było definiowane jako łączna ilość punktów ≥4. Chorzy włączeni do badania byli randomizowani do grupy interwencyjnej n=1255 chorych a n=1251 chorych było grupą kontrolną. Lekarze leczących chorych z grupy interwencyjnej byli informowani przez program komputerowy, że chory znajduje się w grupie ryzyka zatorowości żylnej, natomiast w grupie kontrolnej lekarze takiej informacji nie otrzymywali.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: zakrzepica żył głębokich lub zatorowość płucna w ciągu 90 dni obserwacji.
Drugorzędowy punkt końcowy: ocena bezpieczeństwa w ocenie liczby zgonów w ciągu 30 dni i liczba krwawień w obserwacji 90 dniowej.
Średni wiek chorych 63 lata, kobiety stanowiły 53% badanych. Chorych w wieku ≥75 lat było 23%. Wskaźnik ryzyka 4 punkty 63% chorych, 5 punktów 26% chorych i ≥6 punktów 11% chorych. Proces nowotworowy u 80% chorych, duży zabieg operacyjny 17% chorych. Nadciśnienie tętnicze 34% chorych, przebyte infekcje w ciągu 30 dni 30% chorych, przebyta zakrzepica 20% chorych, choroba wieńcowa 17% chorych, cukrzyca 14% chorych, POCHP 12% chorych, niewydolność serca 11% chorych i nerek 12% chorych.
Profilaktyczne leczenie zastosowano u 421(33.5%) chorych z grupy interwencyjnej i u 182(14.5%) chorych w grupie kontrolnej p<0.001. Prewencja mechaniczna u 125(10%) chorych w grupie interwencyjnej i 19(1.5%) chorych w grupie kontrolnej p<0.001. Podobnie prewencja farmakologiczna 296(23.6%) chorych vs 81(6.5%) chorych w grupach odpowiednio p<0.001. Leczenie profilaktyczne stosowano częściej u starszych chorych, z niewydolnością serca, chorobą wieńcową i przewlekła chorobą płucną oraz przebytym incydentem zakrzepowym.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: zakrzepica żył głębokich lub zatorowość płucna wystąpiła u 61(4.9%) chorych z grupy interwencyjnej i u 103(8.2%) chorych z grupy kontrolnej HR 0.59 (95%CI;0.43-0.81) p=0.001. Zastosowany program komputerowy w podobnym stopniu przyczynił się w zmniejszeniu ilości zakrzepicy żył głębokich co i zatorów płucnych.
Drugorzędowy punkt końcowy: w obserwacji 30 dniowej zmarło 174(13.9%) chorych z grupy interwencyjnej i 157(12.5%) chorych w grupie kontrolnej p=0.56. Liczba krwawień dużych (p=0.87) jak i małych (p=0.43) była podobna w grupach.
Wnioski
Użycie programu komputerowego wspomagającego pracę lekarzy w stosowaniu profilaktyki przeciwzakrzepowej w znaczący sposób obniżyło częstość zakrzepicy głębokiej żył i zatorowości płucnej u chorych leczonych szpitalnie w grupie podwyższonego ryzyka.
Kucher N, Koo S, Quiroz R, Cooper JM, Paterno MD, Soukonnikov B, Goldhaber SZ. Electronic alerts to prevent venous thromboembolism among hospitalized patients. N Engl J Med. 2005 Mar 10, 352(10), 969-77. [PMID]: 15758007.