Wstęp
Ostra zdekompensowana niewydolność serca (acute decompensated heart failure, ADHF) wiąże się ze znaczna chorobowością i śmiertelnością. Zależnie od populacji chorych, ryzyko zgonu lub ponownego leczenia szpitalnego w ciągu 60 do 90 dni po opuszczeniu szpitala z powodu ADHF wynosi 30 do 70%. Diuretyki stosowane jako leki pierwszego rzutu z powodu nadmiernej retencji płynów, prowadzą do szybkiej poprawy ale powodują pogorszenie funkcji nerek i zaburzenia elektrolitowe. W złożonych mechanizmach związanych z ADHF, obserwuje się podwyższone stężenie wazopresyny, wynikające z zmian osmolalności osocza lub stymulacji ośrodkowej, hypowolemii i niedociśnienia. Nadmierna stymulacja receptora V1A przez wazopresynę prowadzi do skurczu naczyń, przerostu lub przebudowy lewej komory, natomiast receptora V2 do retencji płynów w mechanizmie nerkowym. Zablokowanie tych receptorów jest nowa strategia postępowania u chorych z ADHF. Koniwaptan lek blokujący zarówno receptor V1A jak i V2 jest zalecany u chorych z euwolemią lub hyperwolemią z towarzyszącą hiponatremią, lecz nie do leczenia niewydolności serca.
Cel badania
Ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania koniwaptanu u chorych z ADHF.
Grupę badaną stanowiło 162 chorych w wieku ≥18 lat, leczonych z powodu pogorszenia niewydolności serca, z potwierdzonym zastojem w polach płucnych i widoczną dusznością.
Randomizacja do grupy placebo (n = 40 chorych) lub do grupy otrzymującej 40 (n = 40 chorych), 80 (n = 40 chorych) lub 120 mg koniwaptanu (n = 42 chorych). Koniwaptan w pierwszym dniu terapii podawano w dawce 20 mg w ciągu 30 min. (dawka nasycająca), a następnie pełną dawkę w 24 godz. wlewie. Ocena chorych po 1, 2, 4, 6, 12, 36, 48 i 72 godz. od początku podawania leku i po 30 dniach.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: ocena duszności w skali wizualnej, diureza i zmiany masy ciała w 24, 48 i 72 godz. leczenia. Ocena stanu klinicznego chorych.
Średni wiek chorych wyniósł 63,5 lat, mężczyźni stanowili 63% badanych. W II klasie NYHA było 8% chorych, w III klasie – 39% i w IV – 53%. Niedokrwienna niewydolność serca u 47% chorych, nadciśnieniowa u 14%, idiopatyczna u 30%, inna przyczyna u 9%. Średnia wartość EF – 29,5%.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: nie stwierdzono różnic pomiędzy grupami w wizualnej ocenie duszności. Całkowita ilość wydalonego moczu była istotnie statystycznie wyższa w grupach leczonych koniwaptanem w porównaniu z grupą placebo (p = 0,16 dla dawki 40mg/dobę, p = 0,002 dla dawki 80 mg/dobę i p = 0,001 dla dawki 120 mg/dobę vs placebo) i różnica była zależna od dawki leku (p = 0,003). W grupach leczonych ilość wydalonego moczu była istotnie statystycznie większa w porównaniu z grupą placebo w pierwszej dobie (p ≤ 0,02), w drugie w grupach otrzymujących najwyższe dawki leku (p ≤ 0,004), a w trzej w grupie otrzymującej 40 mg koniwaptanu (p = 0,046). Spadek masy ciała obserwowano we wszystkich grupach chorych w 24, 48 i 72 godz., a grupach leczonych 40 lub 80 mg koniwaptanu spadek ten był od 0,7 do 2,0 kg większy niż w grupie placebo.
W czasie badania zmarło 18 chorych, 5 w grupie placebo, 3 w grupie otrzymującej 40 mg koniwaptanu, 3 w grupie otrzymującej 80 mg i 7 w grupie otrzymującej 120 mg. W grupach leczonych koniwaptanem obserwowano istotny statystycznie wzrost stężenia sodu w porównaniu z grupą placebo. Inne objawy uboczne obserwowano z podobna częstością w grupach.
Wnioski
Koniwaptan dodany do typowego leczenia ADHF powoduje większe wydalanie moczu.
Goldsmith SR, Elkayam U, Haught WH, Barve A, He W. Efficacy and safety of the vasopressin V1A/V2-receptor antagonist conivaptan in acute decompensated heart failure: a dose-ranging pilot study. J Card Fail. 2008 Oct, 14(8), 641-647. [PMID]: 18926434 .