Wstęp
Znacząca część chorych z chorobą wieńcową lub wysokim ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej nie osiąga wymaganych przez NCEP ATP III (National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III) stężeń LDL pomimo leczenia statynami. Leczenie dużymi dawkami statyn w porównaniu z typowymi dawkami stosowanymi na początku lecenia powoduje umiarkowane dalsze obniżenie stężenia LDL. Ezetimib dodany do leczenia statynami powoduje dodatkowe obniżenie stężenia LDL o 6-21% i większy odsetek chorych osiąga docelowe wartości LDL w porównaniu do monoterapii statynami.
Cel badania
Ocena skuteczności ezetimibu stosowano razem z atorwastatyną w dawce 40 mg w porównaniu do podwojonej dawki atorwastatyny stosowanej w monoterapii u chorych z hipercholesterolemią i wysokim ryzykiem choroby wieńcowej, z stężeniem LDL ≥ 70 mg/dl..
Grupę badaną stanowiło 579 chorych w wieku pomiędzy 18 a 80 lat, leczeni statynami w porównywalnych lub mniejszych dawkach niż 40 mg atorwastatyny dziennie lub ezetimibem lub ezetimibem i statynami. Chorzy wysokiego ryzyka według kryteriów NCEP ATP III, z dwoma lub więcej czynnikami ryzyka i z > 20% ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej w obserwacji 10 letniej. Stężenie LDL ≥ 70 i ≤ 160 mg/dl, TG ≤ 350 mg/dl.
Randomizacja po 4-5 tyg. leczenia 40 mg atorwastatyny dziennie do grupy leczonej 10 mg ezetimibu i 40 mg atorwastatyny (n = 288 chorych) lub do grupy leczonej 80 mg atorwastatyny dziennie (n = 291 chorych).
Pierwszorzędowy punkt końcowy: procentowa zmiana stężenia LDL po 6 tyg. leczenia.
Drugorzędowy punkt końcowy: odsetek chorych którzy osiągnęli docelowe wartości LDL (< 70 mg/dl), zmiany w innych parametrach lipidogramu i CRP, ocena podgrup badania.
Średni wiek chorych wyniósł 62 lat, mężczyźni stanowili 61% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 93% chorych, dusznicę bolesną u 45%, cukrzycę u 54%, inne choroby o podłożu miażdżycowym u 19%, zespół metaboliczny u 69%. Dwa lub więcej czynników ryzyka z ponad 20% ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej w okresie 10lat – 35% chorych. BMI ≥ 30 kg/m2 u 53% chorych.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: leczenie skojarzone 10 mg ezetimibu i 40 mg atorwastatyny w istotnie statystycznie większym stopniu powoduje redukcję stężenia LDL w porównaniu z podwojoną dawkę atorwastatyny. Redukcją stężenie LDL wyniosła 27 vs 11% odpowiednio w grupach, z różnicą pomiędzy grupami wynoszącą 16% (p < 0,001).
Drugorzędowy punkt końcowy: w grupie otrzymującej 10 mg ezetimibu i 40 mg atorwastatyny docelowe wartości LDL stwierdzono u 84% chorych, w grupie otrzymującej 80 mg atorwastatyny u 32% chorych (p < 0,001). Również w grupie otrzymującej leczenie skojarzone obserwowano istotnie statycznie lepsze parametry lipidogramu w porównaniu do grupy leczonej samą atorwastatyną. Nie wykazano różnic w stężeniu HDL i ApoA-1. Stężenie CRP było porównywalne pomiędzy grupami na zakończenie badania.
Korzyść z leczenia skojarzonego obserwowano we wszystkich podgrupach badania obejmujących; płeć, wiek (< 65 lub ≥ 65 lat), rasę, region badania (US lub inny kraj), BMI, zespół metaboliczny (stwierdzony lub bez zespołu), wyjściowe stężenie LDL (≥ 100 i < 130 mg/dl oraz ≥ 130 i < 160 mg/dl), HDL (< 40 lub ≥ 40 mg/dl dla mężczyzn i < 50 lub ≥ 50 mg/dl dla kobiet) i TG (< 150 lub ≥ 150 mg/dl).
Leczenie skojarzone jak i monoterapia atorwastatyną były dobrze tolerowane przez chorych. Wzrost stężenia ALT 3 razy powyżej górnej granicy normy obserwowano u 1 chorego leczonego ezetimibem i atorwastatyną i u 1 chorych leczonych atorwastatyną. Badanie z powodu wystąpienia objawów ubocznych przerwało 4 vs 6 chorych odpowiednio w grupach.
Wnioski
Leczenie skojarzone ezetimibem w dawce 10 mg i atorwastatyną w dawce 40 mg jest dobrze tolerowane i wiąże się z większym obniżeniem stężenia lipidów w porównaniu z podwojoną dawką atorwastatyny do 80 mg dziennie u chorych z hipercholesterolemią i wysokim ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej.
Leiter LA, Bays H, Conard S, Bird S, Rubino J, Hanson ME, Tomassini JE, Tershakovec AM. Efficacy and safety of ezetimibe added on to atorvastatin (40 mg) compared with uptitration of atorvastatin (to 80 mg) in hypercholesterolemic patients at high risk of coronary heart disease. Am J Cardiol. 2008 Dec 1, 102(11), 1495-1501. [PMID]: 19026303 .