Wstęp. Migotanie przedsionków (atrial fribrillation, AF) po zabiegach pomostowania wieńcowego (coronary artery bypass grafting, CABG) jest często spotykanym zaburzeniem rytmu, pogorszając rokowanie u chorych. Nieznany jest mechanizm prowadzący do AF, to jednak wiele klinicznych i okołooperacyjnych czynników jest związane z tym powikłaniem. W badaniach klinicznych wykazano, że podwyższone stężenie NT-proBNP i CRP wiąże się z częstością AF po zabiegach operacyjnych. Zarówno badania kliniczne jak i randomizowane wskazują na korzystny efekt statyn stosowanych u chorych kierowanych do CABG.
Cel badania. Ocena skuteczności atorwastatyny w prewencji AF po zabiegu kardiochirurgicznym u chorych u których zabieg pomostowania wykonywano bez krążenia pozaustrojowego.
Grupę badaną stanowiło 124 chorych, kierowanych do planowego zabiegu OPCAB (off-pump CABG, OPCAB).
Randomizacja do grupy leczonej 20 mg atorwastatyny dziennie rozpoczynając leczenie 3 dni przed planowanym zabiegiem (n=62 chorych) lub do grupy kontrolnej (n=62 chorych). Postępowanie premedykacyjne i technika operacyjna taka sama u wszystkich chorych. Postępowanie farmakologiczne w zależności od stanu chorego. Po zabiegu atorwastatynę podawano doustnie, przez sondę żołądkową. W ciągu 24 godzin po zabiegu operacyjnym rozpoczynano podanie ASA. Kontrolne badanie po 30 dniach.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: AF (definiowane jako trwające > 5 min lub AF z objawami wymagającymi interwencji) w badaniu EKG po zabiegu operacyjnym w czasie leczenia szpitalnego.
Drugorzędowy punkt końcowy: MACCE (major adverse cardiac and cerebrovascular events), zgon, udar, zawał, utrzymujące się AF po miesiącu od zabiegu. Ocena stężenia NT-proBNP i CRP.
Średni wiek chorych wyniósł 63 lat, mężczyźni stanowili 66% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 58% chorych, przebyty zawał u 10%, niewydolność serca u 23%, cukrzycę u 49%, hiperlipidemię u 24%, incydenty mózgowe u 18%. Palacze – 31% badanych.
Średnio implantowano 4 pomosty, średni czas trwania zabiegu – 275 min. Średni czas pobytu szpitalnego 7 dni. W grupie chorych u których wystąpiło AF średni czas pobytu szpitalnego wyniósł 10,8 dni w porównaniu z 6,1 dniami w grupie bez AF (p < 0,001)
Pierwszorzędowy punkt końcowy: migotanie przedsionków istotnie statystycznie częściej obserwowano w grupie kontrolnej w porównaniu z grupa leczoną atorwastatyna, u 17 (27%) vs 8 chorych (13%) (p = 0,04). Czas trwania epizodów AF był podobny w grupach, 78 vs 69 godz. (p = 0.82). U 15 chorych rytm zatokowy przywrócono podaniem dożylnym amiodaronu, u 4 wykonano kardiowersję a 6 chorych AF utrzymywało się pomimo leczenia amiodaronem.
Drugorzędowy punkt końcowy: MACCE wystąpił z podobną częstością w grupach. W grupie kontrolnej częściej rozpoznano utrzymujące się AF (5 vs 1 chorych w grupie leczonej, p = 0,09)
Nie stwierdzono różnic w stężeniu NT-proBNP pomiędzy grupą kontrolną i leczoną przed i po zabiegu. Podobnie w przypadku grupy chorych bez AF i z AF, chociaż w grupie z AF stężenie NT-proBNP było istotnie statystycznie wyższe niż w grupie bez AF (p = 0,032).
Wnioski
Leczenie atorwastatyną istotnie statystycznie redukuje ryzyko wystąpienia AF po zabiegu pomostowania wieńcowego bez użycia krążenia pozaustrojowego.
Song YB, On YK, Kim JH, Shin DH, Kim JS, Sung J, Lee SH, Kim WS, Lee YT. The effects of atorvastatin on the occurrence of postoperative atrial fibrillation after off-pump coronary artery bypass grafting surgery. Am Heart J. 2008 Aug, 156(2), 373.e9-16. [PMID]: 18657672 .
drukuj
