Wstęp. Cel badania
Czerwienica prawdziwa jest chorobą rozrostową z zwiększeniem liczby erytrocytów. Zwiększenie lepkości krwi jest odpowiedzialne za większości poważnych powikłań w przebiegu czerwienicy prawdziwej. Wykazano, że w chorobie wzrasta synteza tromboksanu i na tej drodze następuje aktywowanie płytek, z czym wiąże się duże ryzyko zakrzepicy w chorobie. Celem pracy była ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania małej dawki ASA u chorych z czerwienicą prawdziwą.
Chorzy z czerwienicą prawdziwą, bez przeciwwskazań do pobierania ASA.
Chorzy randomizowani do grupy otrzymującej ASA 100 mg dziennie n=253 chorych lub do grupy placebo n=265 chorych. Badania kontrolne po 12, 24,36, 48 i 60 miesiącach.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony zawał, udar, zgon sercowo-naczyniowy lub złożony zawał, udar, zatorowość płucna, zatorowość dużych naczyń, zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Drugorzędowy punkt końcowy: zdarzenia naczyniowe mózgowe, zdarzenia sercowe zakończone lub nie zgonem, duże i małe powikłania zatorowe. Ocena bezpieczeństwa w ocenie dużych krwawień (krwawienia wymagające transfuzji, leczenia szpitalnego) i małych krwawień.
Średni wiek badanych 61 lat, w wieku >70 lat było 26% chorych, mężczyźni 60% badanych. Czas od rozpoznania choroby do 5 lat 70% badanych, 6-10 lat 20% badanych i >10 lat 10% badanych. Hct 0.49, liczba krwinek czerwonych 5900x10-3mm3, krwinki białe 10500 w mm3, płytki 380000 w mm3. nadciśnienie tętnicze 35% chorych, cukrzyca 7.5% chorych, palaczy 15% chorych. Hydroksymocznik pobierało 44% chorych, busulfan 1% chorych.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony zawał, udar, zgon sercowo-naczyniowy wystąpił u 5(2.0%) chorych z grupy leczonej ASA i u 13(4.9%) chorych z grupy kontrolnej RR 0.41 (95%CI;0.15-1.15) p=0.09. Punkt złożony zawał, udar, zatorowość płucna, zatorowość dużych naczyń, zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych u 8(3.2%) chorych z grupy leczonej i u 21(7.9%) chorych z grupy kontrolnej RR 0.40 (95%CI;0.18-0.91) p=0.03.
Drugorzędowy punkt końcowy: zdarzenia naczyniowe mózgowe u 3(1.2%) chorych w grupie leczonej i 10(3.8%) chorych w grupie kontrolnej RR 0.32 (95%CI;0.09-1.16) p=0.40. Zdarzenia sercowe zakończone lub nie zgonem bez różnic pomiędzy grupami (p=18). Powikłania zatorowe u17(6.7%) vs 41(15.5%) chorych w grupach odpowiednio RR 0.42 (95%CI;0.24-0.74) p=0.003.
Krwawienia wystąpiły u 23(9.1%) chorych z grupy leczonej ASA i u 14(5.3%) chorych z grupy kontrolnej RR 1.82 (95%CI;0.94-3.53) p=0.08. Duże krwawienia odpowiednio u 3 i 2 chorych w grupach p=0.60. Pobieranie leków przerwało 24.5% chorych z grupy ASA i 30.6% chorych z grupy kontrolnej. Objawy uboczne po lekach obserwowano u 7.1% chorych z grupy ASA i 6.4% chorych z grupy placebo.
Wnioski
Mała dawka aspiryny bezpiecznie chroni przed powikłaniami chorych z czerwienicą prawdziwą w przypadku braku przeciwwskazań do jej pobierania.
Landolfi R, Marchioli R, Kutti J, Gisslinger H, Tognoni G, Patrono C, Barbui T; European Collaboration on Low-Dose Aspirin in Polycythemia Vera Investigators. Efficacy and safety of low-dose aspirin in polycythemia vera. N Engl J Med. 2004 Jan 8, 350(2), 114-124. [PMID]: 14711910.