Stenty uwalniające lek antyproliferacyjny (drug eluting stent, DES) zmieniły praktykę dnia codziennego w pracowniach kardiologii interwencyjnej. Implantacja DES spowodowała mniejsze ryzyko wystąpienia restenozy i konieczności wykonania ponownej rewaskularyzacji, ale nie wpłynęła na liczbę zgonów w obserwacji rocznej. Nie mniej jednak, korzystne dane dotyczące redukcji restenozy sprawiły, że w Stanach Zjednoczonych liczba chorych z implantowanym DES przekracza 90% chorych.

Ocena częstości zgonów po implantacji DES i stentów klasycznych w obserwacji długoterminowej na podstawie wyników przeprowadzonych badań z randomizacją.

Grupę badaną stanowiło 8221 chorych ze stabilną dusznica bolesną, biorących udział w badaniach klinicznych.

Dane uzyskane z 17 badań klinicznych z randomizacją porównujących DES z BMS. W metaanalizie uwzględniono 7 badań, w których implantowano stent pokryty sirolimusem (sirolimus eluting stent, SES) (n = 2487) i 9 badań, w których implantowano stent pokryty paklitakselem (paclitaxel eluting stent, PES) (n = 4908). Oceniano liczbę wszystkich zgonów, zgonów sercowych i niesercowych. Do oceny włączono badania z co najmniej jednoroczną obserwacją. Na podstawie wyników 12 badań przeanalizowano wyniki obserwacji trwającej ponad 2 lata (n = 4631).

Średni wiek chorych wyniósł 56-67 lat. Średni okres stosowania klopidogrelu, tiklopidyny lub cilostazony wyniósł 2-6 mies. Po zabiegu przezskórnej rewaskularyzacji (percutaneous coronary intervention, PCI).

Po roku ryzyko zgonu było porównywalne w grupach z implantowanymi DES i BMS – 17 badań (OR 0,94; 95% CI 0,66-1,34; p = 0,6); po 2 latach – 12 badań (OR 1,11; 95% CI 0,76-1,61; p = 0,7); po 3 latach – 9 badań (OR 1,25; 95% CI 0,91-1,73; p = 0,9); po 4 latach – 2 badania (OR 1,46; 95% CI 0,92-2,31; p = 0,5).

 

Ryzyko zgonów sercowych również było porównywalne w obu grupach: po roku – 17 badań (OR 0,84; 95% CI 0,52-1,36; p = 0,7), po 2 latach – 12 badań (OR 0,73; 95% CI 0,44-1,23; p = 0,8); podobnie po 3 latach – 9 badań (OR 1,00; 95% CI 0,62-1,60; p = 0,6) i po 4 latach – 2 badania (OR 1,24; 95% CI 0,64-2,40; p = 0,2).

 

Natomiast w obserwacji powyżej 2-letniej zaznaczył się trend w kierunku zwiększenia ryzyka zgonów niesercowych w grupie z implantowanym DES: po roku obserwacji – 17 badań (OR 1,07; 95% CI 0,64-1,80); po 2 latach – 12 badań (OR 1,72; 95% CI 1,01-2,94); po 3 latach – 9 badań (OR 1,45; 95% CI 0,93-2,25) i po 4 latach – 2 badania (OR 1,65; 95% CI 0,88-3,10).

Trend w kierunku zwiększenia ryzyka zgonu niesercowego zaznaczył się głównie u chorych z implantowanym stentem uwalniającym sirolimus, natomiast nie był widoczny w grupie chorych z implantowanym stentem uwalniającym paklitaksel. Ryzyko zgonu w grupie SES w porównaniu do BMS: po 2 latach – OR 2,74 (95% CI 1,22-6,13), w przypadku PES – OR 1,11 (95% CI 0,58-2,15). Po 3 latach liczba zgonów w grupie SES w porównaniu do BMS – OR 2,04 (95% CI 1,00-4,15), w przypadku PES – OR 1,17 (95% CI 0,67-2,05).

W grupie chorych z implantowanym DES wśród 35 chorych zmarłych z przyczyn pozasercowych u 15 chorych zgon nastąpił z przyczyn nowotworowych.

Stenty pokrywane lekiem nie zmniejszyły ryzyka zgonu u chorych z chorobą wieńcową w porównaniu ze stentami klasycznymi. Wstępne dane wskazują, że implantacja stentu uwalniającego sirolimus może zwiększać ryzyko zgonu niesercowego. Dalsze obserwacje z analizą przyczyn zgonów u chorych ze stentami pokrywanymi lekami antyproliferacyjnymi są konieczne w celu oceny bezpieczeństwa.