Mała aktywność fizyczna związana jest z wysokim ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelnością całkowitą. Wzrost aktywności fizycznej redukuje ryzyko zgonu. W obecnych zaleceniach rekomenduje się wysiłek fizyczny o umiarkowanej intensywności przez co najmniej 30 min, przez wszystkie dni tygodnia. Kobiety w okresie pomenopauzalnym cechujące się otyłością są szczególnie narażone na rozwój chorób sercowo-naczyniowych, które są pierwszą przyczyną zgonów (zgony sercowe). W grupie tej, bez względu na wiek, ok. 30% kobiet deklaruje brak jakiejkolwiek aktywności fizycznej, a odsetek kobiet z niewielką aktywnością fizyczną progresywnie rośnie wraz z wiekiem.

 

Cel badania
Celem pracy była ocena wysiłku fizycznego wg zaleceń NIH (National Institutes of Health) u kobiet w okresie pomenopauzalnym z nadwagą lub otyłością i nadciśnieniem tętniczym.

Grupę badaną stanowiło 464 chorych w wieku 45–75 lat, w okresie pomenopauzalnym, deklarujących siedzący tryb życia (bez wysiłku fizycznego trwającego > 20 min i ≥ 3 razy w tygodniu, wykonujących < 8000 kroków na dzień), z nadwagą lub otyłością (BMI 25–43 kg/m²) i SBP 120–160 mm Hg.

Kobiety kwalifikowano do grupy kontrolnej (n = 102) lub do grup spełniających zalecenie podejmowania wysiłku fizycznego o obciążeniu 4 kcal/kg m.c. na tydzień (n = 155), 8 kcal/kg m.c. na tydzień (n = 104) i 12 kcal/kg m.c. na tydzień (n = 103). Zalecany wydatek energetyczny u kobiet w okresie pomenopauzalnym wynosi 8 kcal/kg m.c. na tydzień. Kobiety z grup wykonujących wysiłek fizyczny aktywnie uczestniczyły w 3–4 sesjach w ciągu tygodnia przez 6 mies. Wysiłek fizyczny był zmieniany w zależności od zmieniającej się wagi ćwiczących.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany w całkowitym zużyciu tlenu (VO₂ l/min).

Drugorzędowy punkt końcowy: szczytowe zużycie tlenu (peak VO₂ ml/kg m.c./min) i maksymalny wysiłek fizyczny (w watach).

Średni wiek badanych kobiet wynosił 57 lat. Palące – 5% badanych. Średnia wartość BMI – 32 kg/m², BP – 140/81 mm Hg, obwód brzucha 101 cm. Leki obniżające ciśnienie tętnicze przyjmowało 29% chorych, obniżające cholesterol 16,5%, antydepresyjne 18%, tarczycowe 15%, a hormonalną terapię zastępczą stosowało 45% chorych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany w całkowitym zużyciu tlenu były istotnie statystycznie wyższe w grupach ćwiczących. W grupie kontrolnej zmiana w VO₂ wyniosła 1,28 l/min, w grupie z wydatkiem energetycznym 4 kcal/kg m.c. – 1,33 l/min, w grupie z wydatkiem energetycznym 8 kcal/kg m.c. – 1,35 l/min i w grupie z wydatkiem 12 kcal/kg m.c. – 1,39 l/min (p < 0,01 w porównaniu z grupą kontrolną dla wszystkich grup, p < 0,001 dla trendu).

Drugorzędowy punkt końcowy: szczytowe zużycie tlenu było najwyższe w grupie z największym obciążeniem fizycznym, również peak VO₂ w grupach ćwiczących było istotnie statystycznie wyższe w porównaniu z grupą kontrolną. Peak VO₂ w grupie kontrolnej wynosił 15,5 ml/kg m.c./min, w grupach ćwiczących odpowiednio 16,2, 16,4 i 16,8 ml/kg m.c./min (p < 0,01 w porównaniu z grupą kontrolną dla wszystkich grup).

Maksymalny wysiłek fizyczny był istotnie statystycznie wyższy w grupach ćwiczących (p < 0,001 w porównaniu z grupą kontrolną dla wszystkich grup).

 

Wprowadzenie ćwiczeń fizycznych u kobiet z nadwagą lub otyłością w okresie pomenopauzalnym, uprzednio prowadzących siedzący tryb życia, poprawia ich wydolność fizyczną, nie wpływając na wartości ciśnienia tętniczego w obserwacji krótkoterminowej.