Pomimo postępów w leczeniu cukrzycy u znacznej liczby chorych dochodzi do rozwoju nefropatii. Nefropatia cukrzycowa jest ważną przyczyną przewlekłej niewydolności nerek, a u około jednej czwartej chorych z końcową niewydolnością nerek stwierdza się cukrzycę. Badania populacyjne wskazują na związek pomiędzy stężeniem homocysteiny a rozwojem nefropatii cukrzycowej, retinopatii, choroby naczyń oraz wystąpieniem zawału i udaru. Terapia witaminami z grupy B powoduje spadek stężenia homocysteiny oraz poprawę funkcji śródbłonka. Dotychczas nie oceniano skuteczności witamin B w spowalnianiu progresji nefropatii cukrzycowej.

Skuteczność witamin B w spowalnianiu progresji nefropatii cukrzycowej.

Grupę badaną stanowiło 238 chorych w wieku ≥18 lat z cukrzycą typu 1 i 2, z rozpoznaną nefropatią cukrzycową, z albuminurią ≥300 mg na dobę. Do badań nie włączano chorych nierokujących przeżycia powyżej 3 lat.

Randomizacja do grupy leczonej witaminami celem obniżenia stężenia homocysteiny (n=124) lub do grupy placebo (n=128). W leczeniu stosowano tabletkę zawierającą 2,5 mg kwasu foliowego, 1 mg kobalaminy i 25 mg witaminy B₆. Kontrolne badania co 6 miesięcy przez 3 lata. W próbkach pobieranej krwi badano stężenia leków, homocysteiny, hemoglobiny glikowanej oraz kreatyniny, a także oceniano wydalanie białek z moczem. Filtrację kłębuszkową oznaczano za pomocą radioznacznika wyjściowo, po 18 i 36 miesiącach leczenia, a dodatkowo określano ją również ze wzoru MDRD.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: ocena progresji nefropatii poprzez ocenę filtracji kłębuszkowej.

Drugorzędowy punkt końcowy: liczba chorych, u których rozpoczęto hemodializy, liczba zdarzeń naczyniowych (zawał, udar, rewaskularyzacja), zgony, ocena funkcji poznawczych i amputacje.

Średni wiek chorych wynosił 60 lat, 75% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 94% chorych, dusznicę bolesną lub przebyty zawał u 31%, hiperlipidemię u 86%, incydenty mózgowe u 14%, chorobę naczyń obwodowych u 17%. Palacze – 15% badanych. Średni BMI – 32,5 kg/m², średnia wartość BP – 152/81 mmHg.

Średni czas trwania cukrzycy wynosił 18 lat, nefropatii cukrzycowej – 2 lata. Cukrzycę typu 2 rozpoznano u 82% chorych. Średnie stężenie homocysteiny wynosiło 15,5 µmol/l. Średnie stężenie cholesterolu wynosiło 182 mg/dl, HDL – 43 mg/dl, LDL – 99 mg/dl i TG – 221 mg/dl. Średnie stężenie kreatyniny 1,5 mg/dl. Filtracja kłębuszkowa oceniana za pomocą radioznacznika wynosiła 54,7 ml/min/1,73 m².

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie otrzymującej witaminy B spadek filtracji kłębuszkowej po 36 miesiącach był istotnie statystycznie większy i wyniósł średnio 16,5 ml/min/1,73 m² w grupie leczonej i 10,7 ml/min/1,73 m² w grupie placebo (p=0,045), ze średnią różnicą pomiędzy grupami wynoszącą 5,8 ml/min/1,73 m² (p=0,02). Podobny wynik uzyskano dla filtracji kłębuszkowej wyliczanej ze wzoru MDRD. Po 3 latach leczenia średni spadek stężenia homocysteiny wyniósł 2,2 µmol/l, natomiast w grupie placebo zaobserwowano wzrost stężenia o 2,6 µmol/l. Nie obserwowano różnic w wysokości proteinurii pomiędzy grupami.

Drugorzędowy punkt końcowy: po 3 latach dializowano po 10 chorych w grupach, liczba zdarzeń naczyniowych jak i zgonów również była podobna w grupach. Łącznie zmarło, przebyło zawał, udar lub rewaskularyzację 24 chorych (23,5%) w grupie leczonej i 13 chorych (14,4%) grupie placebo (HR 2,0; 95% CI 1,0–4,0; p=0,04). Amputację przebyło 2 chorych w grupie leczonej i 1 chory w grupie placebo.

Objawy uboczne, w tym groźne, obserwowano z podobną częstością w grupach.

 

U chorych z nefropatią cukrzycową leczenie dużymi dawkami witamin B wiąże się z większym spadkiem filtracji kłębuszkowej i większą liczbą zdarzeń naczyniowych niż w grupie placebo.