Stosowanie BB jest zalecane u chorych kierowanych do dużych zabiegów niekardiochirurgicznych. Zalecenia te oparte są na małych badaniach klinicznych. Badania wieloośrodkowe wskazują, że cukrzyca jest znaczącym czynnikiem pooperacyjnego zgonu.

Cel badania
Ocena wpływu metoprololu stosowanego przed dużym zabiegiem niekardiochirurgicznym na śmiertelność i chorobowość pooperacyjną.

Randomizacja do grupy otrzymującej metoprolol CR/XL (n = 462 chorych) lub do grupy placebo (n = 459 chorych). Leczenie rozpoczynano od dawki 50 mg rano (1. dzień leczenia), jeżeli lek był dobrze tolerowany podawano 2 tabletki metoprololu po 50 mg co 2 godz. przed zabiegiem (2. dzień leczenia). Następnie lek podawano w dawce 100 mg do czasu wypisu lub maksymalnie 8 dni. W przypadku bradykardii (55-65 bpm) lub hipotensji (SBP < 100 mm Hg), dawkę redukowano o połowę, natomiast leczenie przerywano przy wartościach niższych. Jeżeli podanie doustne było niemożliwe, lek podawano dożylnie w dawce 5 mg przed zabiegiem chirurgicznym i następnie co 6 godz. Badania kontrolne co 6 mies. Obserwację prowadzono 6-30 mies., średnio – 18 mies. W okresie obserwacji 7 chorych z grupy leczonej metoprololem i 5 z grupy kontrolnej otrzymywało BB.
Pierwszorzędowy złożony punkt końcowy: śmiertelność całkowita, zawał, niestabilna dusznica, pojawienie się lub pogorszenie niewydolności serca.

Drugorzędowy punkt końcowy: śmiertelność całkowita, zgony sercowe, zgony niesercowe i choroby serca.

Średni wiek grupy wyniósł 65 lat, mężczyźni stanowili 58% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 56% chorych, dusznicę bolesną u 12%, przebyty zawał u 8%, niewydolność serca u 10% , migotanie przedsionków u 7%. Chorzy z cukrzycą leczeni lekami doustnymi – 43% chorych, insuliną – 34%, dietą – 18%. Czas trwania cukrzycy – 12 lat. Neuropatia u 26% chorych, retinopatia u 20% i nefropatia u 8%. Palacze – 39% badanych. Chorzy wysokiego ryzyka stanowili 61% badanych.

Operacje ortopedyczne przeprowadzono u 33% chorych, brzuszne u 38%. Znieczulenie ogólne zastosowano u 60% chorych. Średni czas trwania zabiegu operacyjnego wyniósł 2,6 godz. Średni czas podawania leku – 4,6 dnia w grupie leczonej metoprololem i 4,9 dnia w grupie przyjmującej placebo.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: nie odnotowano istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupami w częstości występowania pierwszorzędowego punktu końcowego, który wystąpił u 99 chorych (21%) w grupie leczonej metoprololem i 93 chorych (20%) w grupie kontrolnej (HR 1,06; 95% CI 0,80-1,41; p = 0,66).

Drugorzędowy punkt końcowy: nie odnotowano różnic w częstości zgonów pomiędzy grupami, 74 zgony w grupie leczonej i 72 zgony w grupie kontrolnej (HR 1,01; 95% CI 0,74-1,42; p = 0,88). Podobnie nie stwierdzono różnic w liczbie zgonów sercowych, 46 w grupie leczonej i 45 w grupie kontrolnej. Niezależnymi czynnikami zwiększającymi ryzyko zgonu były: wiek ≥ 65. roku życia (HR 2,48; 95% CI 1,79-3,43; p < 0,001) oraz choroby nowotworowe (HR 1,55; 95% CI 1,09-2,19; p = 0,014). Poważne objawy niepożądane wystąpiły u 8% chorych w grupie leczonej i u 5% chorych w grupie kontrolnej (p = 0,2). Stosowanie metoprololu wiązało się ze znaczącym obniżeniem tętna i średniego ciśnienia tętniczego.

Stosowanie okołooperacyjne metoprololu u chorych z cukrzycą nie wpływa w znaczący sposób na redukcję śmiertelności i chorobowości.