U chorych z cukrzycą choroba wieńcowa często przebiega bezobjawowo, a początek jej często związany z zawałem serca lub nagłym zgonem sercowym. Jednocześnie cukrzyca typu 2 jest uważana za ekwiwalent choroby wieńcowej. W obecnym postępowaniu u chorych z cukrzycą uwypukla się potrzebę redukcji czynników ryzyka sercowo-naczyniowych. Wczesne wykrycie chorych bezobjawowych z chorobą wieńcowa i cukrzycą jest możliwe w badaniach nieinwazyjnych. Jednak nie wiemy czy rutynowe badania przesiewowe zmieniają leczenie chorych i zapobiegają zdarzeniom sercowo-naczyniowym u chorych bez klinicznie jawnej choroby wieńcowej.

 

Ocena testu przesiewowego (scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego) w identyfikowaniu chorych wysokiego ryzyka i jego znaczenie w prewencji zawału lub nagłego zgonu sercowego.

Grupę badaną stanowiło 1123 chorych w wieku pomiędzy 50 a 75 lat, z rozpoznaną cukrzycą w wieku ≥ 30 lat, bez przebytej ketozy. Do badania nie włączano chorych z dodatnim kwestionariuszem Rose`go, ze zmianami w zapisie EKG, z przeciwwskazaniami do stosowania adenozyny.

Randomizacja do grupy w której nie wykonywano testu przesiewowego (n = 562 chorych) lub wykonywano badanie scyntygraficzne mięśnia sercowego (n = 561 chorych). Wynik badani scyntygraficznego był wydawany uczestnikowi badania i przekazywany do lekarza leczącego. Dodatkowo badani otrzymywali wynik oznaczenia stężenia hemoglobiny glikowanej i lipidów. U wszystkich chorych oceniano objawy neuropatii cukrzycowej i dysfunkcję autonomiczną serca. Pacjenci w obu grupach byli leczeni zgodnie z obowiązującymi zaleceniami, a protokół badania nie zakładał specjalnego leczenia w grupie chorych z wykonanym badanem przesiewowym, czy też w grupie z nieprawidłowym wynikiem tego badania.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony, zgony sercowe i zawał serca.

Drugorzędowy punkt końcowy: niestabilna dusznica bolesna, niewydolności serca, udar i rewaskularyzacja naczyń wieńcowych.

Średni wiek chorych wyniósł 61 lat, mężczyźni stanowili 54% badanych. Średni czas trwania cukrzycy 8,6 lat. Średnie stężenie hemoglobiny glikowanej – 7,1%. Objawy neuropatii cukrzycowej stwierdzono u 15% chorych, dysfunkcję układu autonomicznego u 22%, zaburzenia erekcji u 48%, chorobę naczyń obwodowych u 9%. Palacze – 10% badanych. Średni BMI – 31 kg/m². Średnia stężenie LDL – 114 mg/dl, HDL – 50 mg/dl i TG – 170 mg/dl.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił z podobną częstością w grupach, u 15 chorych w grupie w której wykonano badanie scyntygraficzne serca i u 17 chorych w grupie kontrolnej (HR 0,88; 95% CI 0,44-1,8; p = 0,73). U 8(2%) chorych z prawidłowym wynikiem badania i u 1(1%) chorego z małymi zaburzeniami w badaniu scyntygraficznym wystąpiły zdarzenia sercowe. Natomiast w grupie z umiarkowanymi i dużymi zaburzeniami w badaniu u 4(12,1%) chorych wystąpiły zdarzenia sercowe (HR 6,3; 95% CI 1,9-20,1; p = 0,001). Średni ubytek perfuzji mięśnia lewej komory w badaniu scyntygraficznym wyniósł 4,1% masy lewej komory w grupie chorych z zdarzeniami sercowymi i 1,4% w grupie bez zdarzeń (p = 0,12).

Drugorzędowy punkt końcowy: niestabilną dusznice bolesną stwierdzono u 4 chorych w grupie w której wykonano badanie przesiewowe i u 3 chorych w grupie kontrolnej (p = 0,70), niewydolność serca u 7 chorych w każdej z grup (p = 0,99) i udar u 10 vs 5 chorych (p = 0,20).

Badanie angiograficzne w okresie < 120 dni wykonano u 25(4,4%) chorych w grupie której wykonano badanie scyntygraficzne i u 3(0,5%) chorych w grupie kontrolnej (p < 0,001). U 9 vs 2 chorych wykonano rewaskularyzację odpowiednio w grupach (p = 0,03). W okresie 5 lat badanie angiograficzne wykonano u 80 vs 66 chorych (p = 0,20), a w okresie > 120 dni rewaskularyzację wykonano u 22 vs 42 chorych odpowiednio w grupach.

Wyjściowo i po 5 latach obserwacji liczba chorych leczonych statynami, ACEI, ASA, lekami obniżającymi ciśnienie tętnicze i przeciwcukrzycowymi była podobna w grupach.

W analizie wieloczynnikowej (pomimo małej liczby zdarzeń) niezależnymi czynnikami wystąpienia punktu pierwszorzędowego były; płeć męska, stężenie kreatyniny i LDL, dysfunkcja układu autonomicznego serca i choroba naczyń obwodowych.

Wykonanie badania scyntygraficznego serca u bezobjawowych chorych z cukrzycą z przekazaniem informacji o jego wyniku, nie zmniejsza ryzyka wystąpienia zdarzeń sercowych w obserwacji 5 letniej.