Statyny niezależnie od działania hipolipemicznego, zmniejszają częstość występowania migotania przedsionków oraz poprawiają stan kliniczny chorych z niewydolnością serca. U chorych z dusznicą bolesną i wszczepionym kardiowerterem-defibrylatorem (implantable cardioverter-defibrillator, ICD), zmniejszają liczbę wyładowań defibrylatora i zmniejszają śmiertelność. Nie wiadomo, czy terapia statynami może wpływać na wydłużenie życia również u chorych z kardiomiopatią nieniedokrwienną i wszczepionym ICD, co oznaczałoby, że wydłużenie życia można byłoby wiązać z działaniem antyarytmicznym statyn.

Cel badania
Ocena wpływu terapii statynami na przeżywalność i redukcję groźnych zaburzeń rytmu u chorych z nieniedokrwienną kardiomiopatią rozstrzeniową.

Grupę badaną stanowiło 458 chorych z kardiomiopatią nieniedokrwienną, z wartościami EF < 0,36, z klinicznymi objawami niewydolności serca w okresie ostatnich 6 mies. i z nieutrwalonym częstoskurczem komorowym w monitorowaniu metodą Holtera lub monitorowaniu telemetrycznym lub ze stwierdzonymi 10 pobudzeniami komorowymi na godz. w monitorowaniu 24-godzinnym metodą Holtera. Chorzy w IV klasie wg skali NYHA byli wyłączani z badania.

Randomizacja do grupy leczonej farmakologicznie ACEI (przy nietolerancji hyralazyną lub nitratami) lub ARB, w przypadku objawów klinicznych dodatkowo BB (głównie karwedilol), digoksyną i diuretykami (n = 229 chorych) lub do grupy, w której dodatkowo implantowano ICD (n = 228 chorych). Amiodaron był stosowany tylko w uzasadnionych przypadkach napadowego migotania przedsionków i w nawrotowych arytmiach nadkomorowych. ICD wykonywał defibrylację przy HR > 180/min oraz miał zaprogramowaną funkcję stymulatora VVI przy HR 40/min.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zgon z każdej przyczyny.
Drugorzędowy punkt końcowy: zgon z powodu zaburzeń rytmu.

Średni wiek chorych wyniósł 59 lat, mężczyźni stanowili 72% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 11% chorych, cukrzycę u 23%. Palacze – 13% badanych. Średnia wartość EF – 21%, czas trwania zespołu QRS – 115 ms.

W klasie I wg skali NYHA było 20% chorych, w II klasie – 60% i w III klasie – 20%. Czas trwania niewydolności serca > roku – 49% chorych. Częstość terapii ACEI/ARB, BB i ASA podobne w grupach.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie chorych otrzymujących statyny zmarło 5 chorych (4,6%, n = 110), a w grupie kontrolnej 64 chorych (18,4%, n = 348) (p < 0,001). Stosowanie statyn u chorych wiązało się z istotną statystycznie redukcją ryzyka zgonu o prawie 80% w porównaniu z grupą kontrolną (HR 0,2; 95% CI 0,09-0,5; p = 0,00). Czynnikami zwiększającymi ryzyko zgonu były: III klasa wg skali NYHA (HR 2,14, p = 0,003), cukrzyca (HR 1,79, p = 0,03), nadciśnienie tętnicze (HR 2,34, p = 0,006), niewydolność serca trwająca powyżej roku (HR 1,62, p = 0,05), czas trwania zespołu QRS (HR 1,01, p = 0,04), natomiast zmniejszającymi ryzyko zgonu leczenie BB (HR 0,49, p = 0,01) i randomizacja do grupy ICD (HR 0,61, p = 0,04). W analizie wieloczynnikowej leczenie statynami wiązało się również ze zmniejszonym ryzykiem zgonu (HR 0,23; 95% CI 0,09-0,58; p = 0,002).
Drugorzędowy punkt końcowy: zgon z powodu zaburzeń rytmu stwierdzono u jednego chorego (0,9%, n = 110) z grupy leczonej statynami i u 18 chorych (5,2%, n = 348) z grupy kontrolnej (p = 0,04). W analizie wieloczynnikowej czynnikiem wpływającym na redukcję zgonów w grupach była implantacja ICD (HR 0,17; 95% CI 0,05-0,60; p = 0,005), natomiast wykazano jedynie trend w kierunku redukcji ryzyka wystąpienia drugorzędowego punktu końcowego w grupie leczonej statynami (HR 0,16; 95% CI0,02-1,21; p = 0,08).

 

Użycie statyn u chorych w badaniu DEFINITE wiązało się z 78-procentową redukcją śmiertelności. Redukcja ta częściowo wynikała z zmniejszenia liczby nagłych zgonów sercowych. Wyniki wskazują na potrzebę przeprowadzenia prospektywnego badania klinicznego z randomizacją.