Wstęp. U chorych z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST (ST-segment elevation myocardial infarction, STEMI), po zabiegach rewaskularyzacyjnych (percutaneous coronary intervention, PCI) wykonywanych bez protekcji mięśnia sercowego, często obserwuje się nieprawidłową perfuzję miokardium. W badaniach klinicznych wykazano, że u większości chorych można usunąć materiał zatorowy, z dobrym efektem klinicznym. Badania randomizowane nie wykazały jednak większej korzyści z użycia trombektomów lub cewników do aspiracji materiału zatorowego, jak też cewników okluzyjnych umieszczanych dystalnie od zmiany, w porównaniu do typowego postępowania. Jednie protekcja mięśnia sercowego z użyciem filtrów okazała się korzystna w czasie zabiegów rewaskularyzacyjnych w pomostach żylnych.
Cel badania. Celem pracy była ocena protekcji obwodowej z użyciem filtru, w porównaniu do typowego postępowania u chorych z STEMI, kierowanych do leczenia inwazyjnego.

Grupę badaną stanowiło 626 chorych w wieku >18 lat, z bólem w klatce piersiowej trwającym >30 min, z sumą uniesienie odcinków ST >4 mm u dwóch sąsiadujących odprowadzeniach w badaniu EKG, z istotnym zwężeniem naczynia natywnego w badaniu angiograficznym.

Randomizacja do grupy w której wykonywano PCI z protekcją obwodową (n=312 chorych) lub do grupy w której wykonywano zabieg tradycyjnie (n=314 chorych). Po przejściu zmiany małym balonem poszerzano zmianę, a następnie umieszczano dystalnie filtr (FiltrWire-EZ lub SpiderX). Dodatkowo chorych randomizowano do grupy w której implantowano stent pokrytym lekiem antyproliferacyjnym (drug eluting stent, DES) lub stent metalowy (bare metal stent, BMS). W przypadku implantacji więcej niż jeden stent stosowano ten sam typ stentu. Wszyscy chorzy otrzymywali 300-500 mg ASA, 300-600 mg klopidogrelu i 10000 IU UFH. Po zabiegu chorzy przez rok otrzymywali ASA i klopidogrel.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: normalizacja uniesienia odcinka ST w 90 minucie po zabiegu PCI.
Drugorzędowy punkt końcowy: średni czas do obniżenia odcinka ST ≥70%, maksymalny poziom markerów uszkodzenia serca, indeks ruchomości ścian (wall motion index, WMI) przy opuszczaniu szpitala i MACCE (major adverse cardiac and cerebral events) w 30. dniu obserwacji.

Średni wiek chorych wyniósł 62 lat, mężczyźni stanowili 73% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 33% chorych, przebyty zawał u 6,5%, przebyte PCI/CABG u 5%, cukrzycę u 10%, hiperlipidemię u 20%. Palacze – 53% badanych.
Średni czas od początku objawów do zabiegu 227 min, door-to-balloon 27 min w grupie z protekcją i 24 min w grupie leczonej tradycyjnie (p=0,01). Choroba jednonaczyniowa u 62% chorych, dwunaczyniowa u 27% i trzynaczyniowa u 11%. Zmiana zlokalizowana w tętnicy zstępującej przedniej u 40% chorych, w okalającej u 13% i w prawej tętnicy wieńcowej u 47%. Skrzeplinę zobrazowano u 68% chorych w grupie z protekcją obwodową i u 75% chorych w grupie leczonej tradycyjnie (p=0,14). Blokery receptora IIb/IIIa zastosowano u 98% chorych. Zabieg zakończony prawidłowym założeniem filtru u 81% chorych. Stent implantowano u większości chorych, u tym DES 50% chorych. Średnia długość stentu 20 mm. Przepływ TIMI 3 po zabiegu u 95% chorych w grupie z protekcją i 88% chorych bez protekcji (p=0,01).
Pierwszorzędowy punkt końcowy: obniżenie odcinka ST ≥70% w 90 min obserwowano u 76% chorych w grupie z protekcją obwodową i u 72% chorych w grupie kontrolnej (p=0,29). Średni czas w którym obniżenie odcinka ST było ≥70% był porównywalny w grupach i wyniósł 26 min. Całkowita normalizacja odcinka ST w 90 min bdania u 70% vs 66% chorych odpowiednio w grupach (p=0,23).
Drugorzędowy punkt końcowy: maksymalny poziom CKMB (185 mcg/l vs 184 mcg/l w grupie z protekcją obwodową vs bez protekcji) porównywalny w grupach, jak i poziom maksymalny troponiny T (4,8 mcg/l vs 5,0 mcg/l). Podobnie WMI był jednakowy w grupach i wyniósł 1,7. 30 dniowy MACCE, 5,4% chorych w grupie z protekcją obwodową i 3,2% chorych w grupie leczonej tradycyjnie (p=0,17). Nie obserowano różnic pomiędzy grupami w liczbie zgonów ( 2,6% vs 2,5% chorych), zawałów (1,6% vs 0,3% chorych; p=0,12), ponownych rewaskularyzacji (1,9% vs 0,6% chorych; p=0,16) i udarów (1,0% vs 0,6% chorych; p=0,69). Nie wykazano korzyści z stosowania protekcji obwodowej w żadnej z podgrup badania.

Wnioski. Rutynowe użycie filtru jako systemu protekcji obwodowej nie poprawia perfuzji w mikrokrążeniu, nie ogranicza wielkości zawału i nie redukuje liczby poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych.