Średni wiek chorych wynosił 67 lat, mężczyźni stanowili 67% badanych. Do klasy III wg NYHA zaliczono 98% chorych. Niedokrwienna przyczyna kardiomiopatii występowała u 64% chorych, nieniedokrwienna u 36%. Średnia szerokość zespołu QRS – 167 ms, szczytowe zużycie O2 – 13 ml/kg m.c./min. U większości chorych rozpoznano blok lewej odnogi pęczka Hisa (left bundle branch block, LBBB). Średnia wartość EF – 22,7%.
Drugorzędowy punkt końcowy: wymiary końcoworozkurczowy i końcowoskurczowy uległy istotnemu statystycznie obniżeniu w porównaniu z wartościami wyjściowymi we wszystkich trzech grupach chorych. Po 6 mies. leczenia wymiar końcoworozkurczowy zmniejszył się o 5,6 mm w grupie ze stymulacją lewej komory (p < 0,001), o 5,7 mm w grupie z sekwencyjną stymulacją BiV (p < 0,001) i o 6,7 mm w grupie z jednoczesną stymulacją BiV (p < 0,001). Wymiar końcowoskurczowy uległ obniżeniu odpowiednio w grupach o 6,0 mm (p < 0,001), o 5,6 mm (p < 0,001) i o 8,8 mm w porównaniu z wartościami wyjściowymi i był istotnie statystycznie niższy w grupie z jednoczesną stymulacją BiV (p = 0,007). Istotną statystycznie redukcję objętości końcoworozkurczowej obserwowano tylko w przypadku stymulacji sekwencyjnej (p = 0,04) i jednoczesnej BiV (p < 0,001). Natomiast redukcja objętości końcowoskurczowej była istotna statystycznie we wszystkich trzech ramionach badania (p = 0,001). W grupie ze stymulacją jednoczesną BiV redukcję objętości końcoworozkurczowej ≥ 15% stwierdzono u 36% chorych, w porównaniu z 23 i 22% chorych w grupie ze stymulacją sekwencyjną i stymulacją lewej komory (p = 0,06). Liczba chorych z redukcją objętości końcowoskurczowej była natomiast istotnie statystycznie większa w grupie chorych ze stymulacją jednoczesną w porównaniu z pozostałymi grupami: 40 vs 24 vs 20% odpowiednio w grupie ze stymulacją sekwencyjną i stymulacją lewej komory (p = 0,001).
EF, dP/dt fali zwrotnej mitralnej, MPI (wskaźnik sprawności mięśnia lewej komory – wskaźnik Tei) określające funkcję skurczową lewej komory uległy istotnemu statystycznie obniżeniu w porównaniu z wartościami wyjściowymi. Znaczący wzrost EF ≥ 10% obserwowano u 42% chorych w grupie ze stymulacją jednoczesną, u 33% chorych ze stymulacją sekwencyjną i u 25% chorych ze stymulacją lewej komory (p = 0,05).
Największy spadek w prędkości maksymalnej fali E, przyrost prędkości fali A oraz poprawę wskaźnika E/A obserwowano u chorych ze stymulacją sekwencyjną, co wskazuje na zmniejszenie ciśnienia napełniania lewej komory i/lub zmniejszenie wielkości fali zwrotnej przez zastawkę mitralną. W grupie stymulacji jednoczesnej u 27% chorych, w grupie stymulacji sekwencyjnej u 32% chorych i w grupie stymulacji lewej komory u 23% chorych wykazano zmniejszenie w wielkości fali zwrotnej mitralnej o co najmniej 1 stopień.
W grupie chorych z kardiomiopatią nieniedokrwienną uzyskano lepsze parametry echokardiograficzne po 6-miesięcznym leczeniu CRT, w porównaniu z grupą chorych z kardiomiopatią niedokrwienną. Średnia zmiana objętości końcoworozkurczowej wyniosła –10,4 vs –1,2% w grupie z kardiomiopatią nieniedokrwienną vs niedokrwienną (p < 0,001), objętość końcowoskurczowa uległa zmianie o –20,1 vs –7,8% (p < 0,001), a EF wzrosła o 8,7 vs 5,5% odpowiednio w grupach (p = 0,002).
Wnioski
W porównaniu ze stymulacją lewej komory, stymulacja sekwencyjna BiV wiąże się z wyraźną poprawą wielkości lewej komory. Stymulacja jednoczesna BiV różni się nieznacznie od stymulacji sekwencyjnej BiV.
drukuj
