Chorzy z cukrzycą typu 2 mają dwu-, a nawet czterokrotnie wyższe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej oraz wyższe ryzyko zawału serca, w porównaniu z populacją ogólną. Dane te sugerują, że prewencja pierwotna u chorych z cukrzycą powinna być równie intensywna jak prewencja wtórna u chorych bez cukrzycy. Szeroko stosowanym lekiem w prewencji choroby wieńcowej, w grupie chorych z wysokim ryzykiem jej rozwoju, jest ASA, chociaż jej skuteczność w pierwotnej prewencji zdarzeń sercowo-naczyniowych nadal pozostaje przedmiotem dyskusji. Cilostazol – inhibitor fosfodiesterazy – jest zalecany w leczeniu przewlekłej choroby tętnic obwodowych. Lek ten może również być skuteczny w prewencji zdarzeń sercowo-naczyniowych u chorych z cukrzycą, co do tej pory wykazano jedynie w małych badaniach klinicznych.

Ocena skuteczności cilostazolu w spowolnieniu progresji miażdżycy u chorych z cukrzycą typu 2, w zależności od obrazu kompleksu intima-media, szeroko stosowanego markera miażdżycy.

Grupę badaną stanowiło 297 chorych w wieku 40–85 lat, z cukrzycą typu 2, z podejrzeniem choroby tętnic obwodowych (peripheral artery disease, PAD) na podstawie wskaźnika kostkowo-ramiennego (ankle-brachial index, ABI) poniżej 1,0 lub z objawami niedokrwienia kończyn dolnych. Do badania nie włączano chorych ze stwierdzoną PAD w skali Fontaine ≥IIb, z rozpoznaną chorobą wieńcową lub przebytym zawałem serca oraz z niewydolnością serca.

Randomizacja do grupy leczonej cilostazolem w dawce 100–200 mg dziennie (n=145) lub do grupy otrzymującej ASA w dawce 81–100 mg dziennie (n=152). Zalecana dawka cilostazolu wynosiła 200 mg dziennie, ale zależała od wieku chorego, wydolności nerek i innych objawów klinicznych. Badanie trwało 2 lata.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany w maksymalnej i średniej grubości kompleksu intima-media lewej i prawej tętnicy szyjnej wspólnej.

Drugorzędowy punkt końcowy: zdarzenia niedokrwienne (nagły zgon sercowy, udar, TIA, noworozpoznana dusznica bolesna, zawał, progresja PAD).

Średni wiek chorych wynosił 63 lata, 52% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 55% chorych, hiperlipidemię u 35%, incydenty mózgowe u 12%. Palacze – 30% badanych. Średni BMI – 24,5 kg/m², średnia wartość BP – 131/75 mmHg, ABI – 1,05.

Średni czas trwania cukrzycy wynosił 13 lat. Średnie stężenie hemoglobiny glikowanej wynosiło 7,2%. Średnia grubość kompleksu intima-media lewej tętnicy szyjnej wspólnej wynosiła 0,91 mm, a prawej – 0,84 mm.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: po 2 latach w badaniu kontrolnym maksymalna grubość kompleksu intima-media w lewej tętnicy wspólnej uległa obniżeniu o 0,088 mm w grupie leczonej cilostazolem, a wzrosła o 0,059 mm w grupie leczonej ASA (p<0,001). Średnia grubości uległa obniżeniu o 0,043 mm, a wzrosła o 0,028 mm odpowiednio w grupach (p<0,001). Podobne różnice obserwowano w odniesieniu do prawej tętnicy szyjnej wspólnej. Maksymalna grubość uległa obniżeniu o 0,042 mm w grupie leczonej cilostazolem i wzrosła o 0,045 mm w grupie leczonej ASA (p<0,001), a średnia grubość uległa odpowiednio obniżeniu o 0,024 mm i wzrosła o 0,048 mm (p<0,001).

Drugorzędowy punkt końcowy: zdarzenia niedokrwienne obserwowano z podobną częstością w grupach.

W grupie leczonej cilostazolem po 2 latach stwierdzono istotny statystycznie spadek stężenia LDL (z 117 mg/dl do 109 mg/dl, p=0,009) i TG (z 133 mg/dl do 103 mg/dl, p<0,001), oraz obserwowano wzrost stężenia HDL (z 51 mg/dl do 57 mg/dl, p<0,001). W grupie leczonej ASA zaobserwowano tylko wzrost stężenia HDL (z 48 mg/dl do 51 mg/dl, p=0,002). Po 2 latach stężenie HDL (p=0,0008) jak i TG (p=0,0004) było istotnie statystycznie niższe w grupie leczonej cilostazolem, w porównaniu z grupą leczoną ASA.

 

Cilostazol skuteczniej niż ASA spowalnia progresję miażdżycy oraz grubienie kompleksu intima-media będącego jej markerem, u chorych z cukrzycą typu 2.