Pomost tętniczo-żylny najczęściej wykonywany z użyciem sztucznej protezy naczyniowej. Pomost taki można szybciej niż przetokę wytworzoną z własnych naczyń, używać do przeprowadzenia hemodializy. W pomostach częściej w połączeniu żylnym dochodzi do stenozy, będącej punktem wyjścia zakrzepicy. Utrzymanie lub przywrócenie drożności pomostów wymaga niekiedy kosztowanych procedur. Jednym z strategii zmniejszających ryzyko dysfunkcji pomostu jest stosowanie leków przeciwpłytkowych. Jak wykazano w małych badaniach klinicznych jednym z leków zwiększających przeżywalność pomostu jest dipirydamol. Lek ten prawdopodobnie poprzez zahamowanie proliferacji mięśni gładkich zmniejsza ryzyka stenozy. W połączeniu z ASA zmniejsza ryzyko progresywnej stenozy w przypadku chorób tętnic obwodowych, późnej zakrzepicy w pomostach wieńcowych i nawrotu udaru.

 

Ocena skuteczności dipirydamolu stosowanego łącznie z ASA zapobieganiu stenozy pomostu u chorych z nowowytworzonymi pomostami tętniczo-żylnymi.

Grupę badaną stanowiło 649 chorych w wieku ≥ 18 lat, kierowanych do wytworzenia pomostu tętniczo-żylnego przed planowanymi zabiegami hemodializy.

Randomizacja do grupy otrzymującej 200 mg dipirydamolu o przedłużonym uwalnianiu i 25 mg ASA (Aggrenox) (n = 321 chorych) lub do grupy placebo (n = 328 chorych). Chorych włączano do badania nie dłużej niż po 2 dniach po wytworzeniu pomostu. Obserwacja chorych trwała do wystawienia punktu pierwszorzędowego, zmiany terapii nerkozastępczej lub do przeniesienia chorego do ośrodka nie uczestniczącego w badaniu. Kontrolne badania co miesiąc, z przedłużeniem obserwacji o miesiąc po wystąpieniu punktu pierwszorzędowego. U chorych  wykonywano kontrolną angiografię pomostu w przypadku przepływu krwi < 600 ml/min lub gdy przepływ był < 1000 ml/min i uległ obniżeniu o 25% w porównaniu z badaniem wyjściowym.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: utrata drożności pomostu definiowana jako wystąpienie pierwszorazowej zakrzepicy, zabiegi korekcyjne związane z wystąpieniem stenozy ≥ 50% w porównaniu z naczyniem sąsiadującym lub związanych z innymi deformacjami (np. w przebiegu infekcji).

Drugorzędowy punkt końcowy: złożony: całkowita niewydolność pomostu i zgony.

Średni wiek chorych wyniósł 58,5 lat, mężczyźni stanowili 39,5% badanych. Choroby sercowo-naczyniowe stwierdzono u 40,5% chorych, cukrzycę u 63%, chorobę naczyniową mózgu u 16%, chorobę naczyń obwodowych u 16%. Palacze – 15,5% badanych. Średni BMI – 30,7 kg/m², średnia wartość BP – 144/78 mm Hg.

U 94% chorych proteza naczyniowa była wykonana z politetrafluoroetylenu, u pozostałych chorych z innego materiału syntetycznego. Na przedramieniu pomost wytworzono u 49% chorych, na ramieniu u 44%, na kończynie dolnej u 6%, u pozostałych chorych inna lokalizacja. Hemodializę rozpoczęto u 72,5% chorych przed wytworzeniem pomostu.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: 23% chorych leczonych dipirydamolem i ASA i 28% chorych w grupie placebo  nie wymagało żadnych procedur związanych z utrzymaniem pełnej drożności pomostu, po roku obserwacji. Ryzyko utraty drożności pomostu było o 18% mniejsze w grupie leczonej w porównaniu do grupy placebo (HR 0,82; 95% CI 0,68-0,98; p = 0,03). Na zakończenie badania zmiany w pomoście stwierdzono u 80% chorych leczonych dwoma lekami i u 84% chorych w grupie placebo. Zakrzepicę w pomoście stwierdzono u 40 vs 42% chorych odpowiednio w grupie. U 59% chorych z zakrzepicą wykonano badanie angiograficzne i stenozę ≥ 50% stwierdzono u > 90% badanych. Stenozę ≥ 50% z zakrzepicą lub bez zakrzepicy stwierdzono u 50 vs 55% chorych w grupie leczonej vs placebo (HR 0,72; 95% CI 0,57-0,90; p = 0,005).

Drugorzędowy punkt końcowy: niewydolność pomostu stwierdzono u 50 vs 53% chorych, a zmarło 33 vs 35% chorych w grupie leczonej vs placebo. Łącznie punkt złożony wystąpił u 65 vs 66% chorych odpowiednio w grupach.

Poważne objawy uboczne obserwowano u 55% chorych w grupie leczonej dipirydamolem i ASA i u 53% chorych w grupie placebo. Krwawienia obserwowano u porównywalnej liczby chorych (37 vs 40 chorych) w grupach.

 

Dipirydamol stosowany łącznie z ASA powoduje istotną lecz umiarkowaną redukcję ryzyka wystąpienia stenozy w nowowytworzonym pomoście tętniczo-żylnym u chorych kierowanych do hemodializy.