Brzuszna postać otyłości często powiązana jest z zaburzeniami metabolicznymi typowymi dla cukrzycy i miażdżycy. Zmiana stylu życia poprzez zmianę przyzwyczajeń żywieniowych i regularny wysiłek fizyczny stanowią aktualnie podstawę leczenia, gdyż brak jest leków poprawiających profil metaboliczny chorych z otyłością. Rimonabant, selektywny antagonista receptora kanabinoidowego, nie tylko zmniejsza masę ciała, ale również korzystnie wpływa na czynniki ryzyka, poprzez zwiększenie stężenia HDL i adiponektyny, zmniejszenie stężenia TG, insuliny na czczo i leptyny oraz przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego. Niekorzystnymi objawami przy leczeniu rimonabantem są nudności i nastrój depresyjny. W badaniu skuteczności rimonabantu, z oceną ultrasonograficzną wewnątrznaczyniową blaszki miażdżycowej, stwierdzono zmniejszenie całkowitej jej objętości w grupie chorych leczonych, w porównaniu z grupą placebo. Brak jest badań oceniających skuteczność kliniczną leku.

 

Skuteczność rimonabantu w zmniejszeniu ryzyka zgonu sercowo-naczyniowego, zawału serca lub udaru u chorych z chorobami sercowo-naczyniowymi lub istotnymi czynnikami ryzyka rozwoju tych chorób.

Grupę badaną stanowiło 18 695 chorych w wieku >55 lat, z otyłością brzuszną definiowaną jako obwód brzucha większy niż 88 cm u kobiet i 102 cm u mężczyzn, z udokumentowaną chorobą wieńcową, chorobą naczyniową mózgu lub tętnic obwodowych, lub ze stwierdzonymi dwoma dużymi czynnikami ryzyka rozwoju choroby sercowo-naczyniowej (cukrzyca, zespół metaboliczny, choroba tętnic nerkowych, wiek >65 lat dla mężczyzn i >70 lat dla kobiet, zmiany w naczyniach mózgowych lub tętnicach obwodowych bez objawów chorobowych i wysokie stężenie CRP). Do badania nie włączano chorych z objawami depresji lub po przebytych próbach samobójczych.

Randomizacja do grupy placebo (n=9314) lub do grupy otrzymującej 20 mg rimonabantu (n=9381). Badania kontrolne z oceną objawów neurologicznych i psychiatrycznych po 1. i 3. miesiącu, a następnie co 3 miesiące do zakończenia badania.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony: zgon sercowo-naczyniowy, zawał serca lub udar po 30, 90 i 180 dniach, a następnie co 6 miesięcy do zakończenia badania

Drugorzędowy punkt końcowy: złożony: zgon sercowo-naczyniowy, zawał serca lub leczenie szpitalne z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

Średni wiek chorych wynosił 64 lata, 64% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 88% chorych, przebyty zawał u 36%, niewydolność serca u 10%, migotanie przedsionków u 8,5%, cukrzycę u 60%, hiperlipidemię u 82%, przebyty udar u 17,5%, TIA u 8%, nastrój depresyjny u 15%. Palacze – 12% badanych. Średni BMI – 33,1 kg/m², obwód brzucha – 113 cm.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił z podobną częstością w grupach na zakończenie badania: u 375 chorych (4,0%) w grupie placebo i u 364 chorych (3,9%) w grupie leczonej rimonabantem (HR 0,97; 95% CI 0,84–1,12; p=0,68). Poszczególne składowe punktu pierwszorzędowego, zgon sercowo-naczyniowy (p=0,95), zawał serca (p=0,72) lub udar (p=0,50) wystąpiły z podobną częstością w grupach. W podgrupie chorych z rozpoznanymi chorobami sercowo-naczyniowymi częściej stwierdzano punkt pierwszorzędowy, w porównaniu z grupą z czynnikami ryzyka. W podgrupie z chorobami sercowo-naczyniowymi punkt pierwszorzędowy wystąpił u 264 chorych (5,0%) w grupie placebo i u 254 (4,8%) chorych w grupie leczonej (HR 0,95; 95% CI 0,80–1,13; p=0,60), a w podgrupie z czynnikami ryzyka odpowiednio u 105 v. 107 chorych (HR 1,03; 95% CI 0,79–1,35; p=0,81).

Drugorzędowy punkt końcowy: objawy ze strony układu pokarmowego obserwowano u 18 na 100 chorych na rok w grupie placebo i u 32 na 100 chorych na rok w grupie leczonej (p<0,0001). Podobna różnica dotyczyła objawów psychiatrycznych, które zobserwowano u 17 na 100 chorych na rok w grupie placebo i u 30 na 100 chorych na rok w grupie leczonej (p<0,0001). Głównymi objawami psychiatrycznymi były: podwyższony nastrój lękowy, depresja, nastrój depresyjny, bezsenność, zawroty głowy i zmienność nastroju. W grupie leczonej popełniło samobójstwo 4 chorych, a w grupie placebo jeden chory. Prób samobójczych odnotowano 9 v. 5 odpowiednio w grupach. Z tego powodu badanie oraz leczenie rimonabantem zostało przerwane przed zakończeniem długoterminowej obserwacji.

 

Zarówno badanie, jak i leczenie rimonabantem zostało przedwcześnie przerwane z powodu większej liczby samobójstw lub prób samobójczych w grupie leczonej. Rimonabant nie zmniejszył liczby zdarzeń sercowo-naczyniowych, natomiast zwiększył liczbę objawów neuropsychiatrycznych w grupie chorych z otyłością brzuszną.