Oceniono wyniki 4 badań randomizowanych ARTS, SoS, ERACI 2, MASS 2. Łącznie oceniono n=1518 chorych leczonych metodą przezskórnej rewaskularyzacji i n=1533 chorych leczonych operacyjnie.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zgon, zawał lub udar w okresie roku od randomizacji.

Drugorzędowy punkt końcowy: ponowna rewaskularyzacja w ciągu roku.

Średnia wieku grupy 61 lat (77% mężczyźni), cukrzyca 18% chorych, nadciśnienie tętnicze 50% chorych, hipercholesterolemia 53% chorych. Aktywnie palących 23% chorych, przebyty AMI 40% chorych. LVEF 60%, liczba naczyń do zaopatrzenia 2 56% chorych, 3 naczynia 44% chorych. Długość pobytu w szpitalu 2(1-4) dni w przypadku PCI i 8(6-10) po leczeniu CABG.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: Zgon, zawał i udar w obserwacji 30-dniowej wystąpił u 3.1% chorych z grupy PCI i u 4.8% chorych z grupy CABG HR 0.61 (95%CI;0.42=0.89) p=0.01. Główna różnica dotyczyła liczby zawałów (2.2% vs 3.3%) i udarów (0.3% vs 0.7%) gdyż liczba zgonów była podobna w grupach (1.2% vs 1.0%). W obserwacji rocznej punkt pierwotny wystąpił u 8.7% chorych z grupy PCI i u 9.1% chorych z grupy CABG HR 0.95 (95%CI;0.74-1.2) p=0.63 i poszczególne składowe punktu końcowego wystąpiły z częstością nie różnicującą grup. W analizie podgrup nie wykazano różnic w zależności od płci, wieku (<65>lat), obecności cukrzycy, palenia papierosów, liczby zaopatrzonych naczyń.

Drugorzędowy punkt końcowy: Ponowna rewaskularyzacja znacząco częściej była wykonywana u chorych z grupy PCI, reCABG 1.7% vs 0.3% a rePCI 1.8% vs 0.2%, łącznie reCABG+rePCI HR 7.8 (95%CI;3.3-18) p<0.001. Po włączeniu ponownej rewaskularyzacji do punktu pierwotnego nie stwierdzono różnic pomiędzy grupami w obserwacji 30-dniowej 5.5% chorych vs 5.3% chorych HR 1.0 (95%CI;0.73-1.4). Podobnie jak w obserwacji krótkoterminowej tak i w obserwacji rocznej liczba ponownych rewaskularyzacji w grupie PCI była znacząco częstsza. ReCABG wykonano u 6.2% chorych z grupy PCI i u 1.4% chorych z grupy CABG, rePCI odpowiednio u 13.0% chorych vs 3.0% chorych. Łącznie reCABG+rePCI wykonano u 18.0% chorych z grupy PCI i u 4.4% chorych z grupy CABG HR 4.4 (95%CI;3.3-5.9). Po włączeniu rewaskularyzacji do punktu pierwotnego niekorzystne zdarzenia sercowo-naczyniowe wystąpiły u 363(24%) chorych z grupy PCI i u 201(13%) chorych z grupy CABG HR 1.9 (95%CI;1.6-2.3).

Liczba chorych wolnych od objawów dusznicy bolesnej w grupie PCI wyniosła 77% vs 82% grupie CABG p=0.002.

 

W obserwacji rocznej nie obserwuje się różnic w ilości zgonów, zawałów i udarów u chorych po PCI lub CABG z chorobą wieńcowa wielonaczyniowa. Liczba ponownych rewaskularyzacji pozostaje wysoka w grupie PCI, lecz różnica ta uległa zmniejszeniu w erze stentowań naczyń.