Wstęp. Cel badania
Nawracające zapalenie osierdzia obserwuje się u 15 do 50% chorych, którzy przebyli ostre zapalenie osierdzia. Przyjmuje się, że przyczyną nawrotu jest reakcja autoimmunologiczna. W zapobieganiu nawrotowi stosuje się leki niesterydowe przeciwzapalne, sterydy, immunosupresje czy perikardioektomię. Większość chorych dobrze reaguje na leki przeciwzapalne, ale znaczna cześć wymaga stosowania sterydów. Celem pracy jest ocena skuteczności kolchicyny w zapobieganiu nawrotowi zapalenia osierdzia.
Chorzy z pierwszym nawrotem zapalenia osierdzia, po przebytym zapaleniu osierdzia idiopatycznym, wirusowym, autoimmunologicznym. Chorzy >18rż, bez cech uszkodzenia wątroby i nerek. Kryteria diagnostyczne nawrotu zapalenia osierdzia 1. udokumentowane ostre zapalenie osierdzia i jeden z następujących objawów: gorączka, tarcie osierdzia, zmiany w ekg, obecność płynu w osierdziu w badaniu echokardiograficznym, podwyższeniu poziom leukocytów, OB, i CRP.
Chorzy randomizowani do grupy otrzymującej 800 mg ASA co 6 lub 8 godzin do 7 lub 10 dnia, ze zmniejszaniem stopniowym dawki przez 3 do 4 tygodni n=42 chorych lub grupy łącznego stosowania ASA i kolchicyny w dawce 1 do 2mg w pierwszym dniu, a następnie od 0.5 do 1 mg przez okres 6 miesięcy n=42 chorych. W przypadku przeciwwskazań lub uczulenia na ASA stosowano prednisolon w dawce 1 do 1.5 mg dziennie przez okres 4 tygodni, a następnie stopniowo dawkę zmniejszano. Wszyscy chorzy otrzymywali omeprazol.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: częstość nawrotu zapalenia osierdzia.
Drugorzędowy punkt końcowy: utrzymywanie się objawów klinicznych powyżej 72 godzin od początku leczenia.
Średnia wieku grup 51 lat. Etiologia zapalenie osierdzia podobna pomiędzy grupami. Średni czas od przebycia ostrego zapalenia osierdzia 5.5 miesięcy.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: Nawrót zapalenia osierdzia stwierdzono u 19(45%) chorych z grupy leczonej ASA i u 9(21%) chorych z grupy leczonej ASA i kolchicyną p=0.04. Częstość nawrotu w ocenie 18-miesięcznej wyniosła 50.6% w grupie ASA i 24.0% chorych w grupie ASA i kolchicyny p=0.02. Średni okres bez nawrotu dolegliwości wyniósł 10.6±9.6 miesięcy w grupie ASA i 17.2±12.2 miesięcy w grupie ASA i kolchicyny p=0.007.
Drugorzędowy punkt końcowy: Objawy po 72 godzinach od rozpoczęcia leczenia utrzymywały się u 13(31%) chorych z grupy ASA i u 4(10%) z grupy leczenia skojarzonego p=0.03. W analizie wieloczynnikowej wykazano, że leczenie kortykoidami jest niezależnym czynnikiem nawrotu zapalenia osierdzia, podczas gdy stosowanie kolchicyny jest czynnikiem prewencyjnym.
Wnioski
Zastosowanie kolchicyny daje klinicznie wymierne korzyści w zmniejszeniu częstości nawrotu zapalenia osierdzia po pierwszym epizodzie zapalnym.
Imazio M, Bobbio M, Cecchi E, Demarie D, Pomari F, Moratti M, Ghisio A, Belli R, Trinchero R. Colchicine as first-choice therapy for recurrent pericarditis: results of the CORE (COlchicine for REcurrent pericarditis) trial. Arch Intern Med. 2005 Sep 26, 165(17), 1987-1991. [PMID]: 16186468.