Zespół po perikardiotomii będący częstym uporczywym powikłaniem leczenia chirurgicznego serca jest stwierdzany w okresie od kilku dni do kilku tygodni po leczeniu operacyjnym u 10–40% chorych. W podstawowym leczeniu stosuje się ASA i niesteroidowe leki przeciwzapalne. W przypadku przeciwwskazań do stosowania tych leków lub niepowodzenia leczenia lekami przeciwzapalnymi lekarz zaleca kortykosterydy. W chwili obecnej brak jest skutecznej strategii postępowania w prewencji zespołu po perikardiotomii. Na podstawie wyników uzyskanych w niewielkim badaniu klinicznym proponuje się stosowanie kolchicyny.

 

Ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania kolchicyny w pierwotnej prewencji zespołu po perikardiotomii.

Grupę badaną stanowiło 360 chorych w wieku ≥18 lat, zakwalifikowanych do leczenia kardiochirurgicznego, bez przeciwwskazań do leczenia kolchicyną.

Randomizacja do grupy placebo (n=180) lub do grupy leczonej kolchicyną (n=180). Leczenie kolchicyną rozpoczynano 3 dni po zabiegu operacyjnym, w dawce 1,0 mg dwa razy dziennie w pierwszym dniu, a następnie 0,5 mg dwa razy dziennie przez miesiąc. U chorych z masą ciała <70 kg dawkę leku zmniejszano o połowę. Zespół po perikardiotomii rozpoznawano na podstawie typowych objawów chorobowych (gorączka, ból opłucnowy, tarcie opłucnej, wysięk w jamie opłucnowej).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zespół po perikardiotomii w ciągu 12 miesięcy od zabiegu.

Drugorzędowy punkt końcowy: leczenie szpitalne z powodu zespołu po perikardiotomii, zaciskające zapalenie osierdzia, tamponada serca i nawrót zapalenia osierdzia.

Średni wiek chorych wynosił 66 lat, 64% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 68% chorych, przebyty zawał u 20%, przebyte CABG u 6%, cukrzycę u 23%. Palacze – 13% badanych.

Zabieg kardiochirurgiczny z powodu choroby wieńcowej wykonano u 37% chorych, z powodu zawału serca u 14%, wad zastawkowych u 41%, chorób aorty u 3%, z innych przyczyn u 5%. Pomostowanie wieńcowe wykonano u 47% chorych, wady aortalne operowano u 30%, operację na aorcie wykonano u 3%, operację złożoną u 18%, inne typy zabiegów u 2%.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zespół po perikardiotomii rozpoznano u 21,1% chorych w grupie placebo i u 8,9% chorych w grupie leczonej kolchicyną (p=0,002). W ciągu pierwszych 30 dni stwierdzono 85% wszystkich rozpoznanych zespołów po perikardiotomii.

Drugorzędowy punkt końcowy: wystąpił u 5,0% chorych w grupie placebo i u 0,6% chorych w grupie leczonej (p=0,024). Leczenie z powodu objawów ubocznych przerwało 6,7% chorych w grupie placebo i 11,7% chorych w grupie leczonej kolchicyną (p=0,145). Jedynymi objawami ubocznymi były objawy ze strony układu pokarmowego, które stwierdzono u 4,4% v. 8,9% chorych odpowiednio w grupach. Nie obserwowano uszkodzenia mięśni w czasie leczenia.

 

Kolchicyna jest bezpieczna i skuteczna w prewencji zespołu po perikardiotomii, zmniejszając o połowę ryzyko wystąpienia zespołu u chorych leczonych kardiochirurgicznie.