Wiedza, że otyłość wiąże się z wieloma chorobami jest ogólnie znana, a mimo tego liczba chorych z nadwagą ciągle wzrasta. Modyfikacja stylu życia z stosowaniem diety niskokalorycznej, wzrost aktywności fizycznej i zmiany zachowań są podstawą w leczeniu otyłości. Dołączenie farmakoterapii jest atrakcyjną opcją i jak wykazano w jednym z badań stosowanie sibutraminy z modyfikacją stylu życia przez okres roku wiąże się z dwukrotnie większą redukcja masy ciała, niż każdy z tych typów leczenia stosowany osobno. Lekarze rodzinni rzadko proponują chorym zmianę stylu życia, ograniczając się do leczenia farmakologicznego. Przyczyny takiego stanu rzeczy są różne, dlatego proponuje się inne sposoby przekazywania informacji chorym o zmianie stylu życia, jak internet czy poczta elektroniczna, które nie zmuszają chorego do wizyt i obniżają koszty leczenia. Brak jest jednak badań oceniających takie programy prewencyjne.
Cel badania
Ocena 5 metod kontaktowania się z chorymi z dostarczeniem informacji o zmianie stylu życia w połączeniu z leczeniem sibutraminą celem redukcji masy ciała.
Grupę badaną stanowiło 376 chorych w wieku 25-60 lat, z BMI > 30 kg/m2 lecz < 40 kg/m2, wyrażający zgodę na leczenie sibutramminą. Do badania nie włączano chorych z BP ≥ 140/90 mm Hg, cukrzycą, chorobą wieńcową i innymi poważnymi chorobami narządowymi. Również nie włączano do badania chorych którzy w ostatnich 6 mies. zredukowali masę ciała o ≥ 10%.
Randomizacja do grupy która miała częsty bezpośredni kontakt z dietetykiem (co tydzień w pierwszych 3 mies. badania, a następnie co drugi tydzień w kolejnych 3 mies. badania) (n = 74 chorych), do grupy która miała bezpośredni rzadki kontakt z dietetykiem (raz w miesiącu) (n = 76 chorych), do grupy która miała częsty kontakt telefoniczny z dietetykiem (n = 76 chorych), do grupy która miała częsty kontakt pocztą elektroniczną z dietetykiem (n = 74 chorych) i grupy która mogła korzystać z ogólnych porad dotyczących zmiany stylu życia umieszczonych na stronie internetowej (n = 76 chorych). Wszyscy chorzy otrzymywali sibutraminę w dawce 10 mg dziennie. Kontrolne badania po 2, 4, 12 i 24 tyg. Badania biochemiczne po 12 i 24 tyg. Ocena jakości życia po zakończeniu badania przy pomocy kwestionariusza IWQOL-Lite (Impact of Weight on Qulity of Life-Lite) i WRSM (Weight-Related Symptoms Measure).
Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany masy ciała po 6 mies. leczenia.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiana obwodu brzucha, stężenia lipidów, glukozy i insuliny, ciśnienia tętniczego i jakości życia.
Średni wiek chorych wyniósł 44 lat, mężczyźni stanowili 13% badanych. Średni BMI – 34,5 kg/m2, średni obwód brzucha – 105 cm. Średnie stężenie cholesterolu – 207 mg/dl, LDL – 121 mg/dl, HDL – 54 mg/dl, TG- 165 mg/dl. Średnia wartość BP – 122/79 mm Hg. W ocenie jakości życia uzyskano 65 punktów w ocenie kwestionariuszem IWQOL-Lite (punktacja od 0 do 100 punktów, wyższa punktacja lepsze samopoczucie) i 25 punktów w ocenie kwestionariuszem WRSM (punktacja od 0 do 120 punktów, wyższa punktacja większa liczba objawów).
Pierwszorzędowy punkt końcowy: średnia redukcja masy ciała wyniosła po 6 mies. leczenia 8,9% w grupie z częstym bezpośrednim kontaktem z dietetykiem, 7,7% w grupie z częstym kontaktem telefonicznym z dietetykiem, 6,4% w grupie z rzadkim bezpośrednim kontaktem z dietetykiem, 5,9% w grupie z częstym kontaktem pocztą elektroniczną z dietetykiem i 5,2% w grupie korzystającej z ogólnych porad dotyczących zmiany stylu życia. Różnica w zmniejszeniu masy ciała pomiędzy grupą z częstym bezpośrednim kontaktem z dietetykiem i z częstym kontaktem telefonicznym nie była istotna statystycznie , jak również pomiędzy pozostałymi trzema ocenianymi grupami. Natomiast różnica w zmniejszeniu masy ciała pomiędzy grupą z częstym bezpośrednim kontaktem z dietetykiem a grupami z rzadkim bezpośrednim kontaktem, z częstym kontaktem pocztą elektroniczną i z grupą korzystającą z ogólnych porad dotyczących zmiany stylu życia była istotna statystycznie (p < 0,001 odpowiednio). Podobnie pomiędzy grupa z częstym kontaktem telefonicznym z dietetykiem a grupami z rzadkim bezpośrednim kontaktem (p = 0,04), z częstym kontaktem pocztą elektroniczną (p = 0,005) i z grupą korzystającą z ogólnych porad dotyczących zmiany stylu życia (p < 0,001) była istotna statystycznie.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany obwodu brzucha były podobne do zmian masy ciała. Nie obserwowano istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupami w zmianie stężenia cholesterolu, HDL, LDL, TG oraz glukozy i insuliny. Wartość BP po zakończeniu badania była podobna w grupach. Nie stwierdzono różnic pomiędzy grupami w ocenia jakości życia w obu ocenianych kwestionariuszach. Natomiast poprawa w ocenie jakości była istotnie statystycznie we wszystkich grupach w porównaniu z badaniem wyjściowym.
Wnioski
Częsty bezpośredni lub telefoniczny kontakt z dietetykiem w celu wsparcia zmian w modyfikacji stylu życia pomaga w istotnej redukcji masy ciała. Obserwacja ta może być pomocna w planowaniu programów zdrowotnych promujących zmianę stylu życia.
Digenio AG, Mancuso JP, Gerber RA, Dvorak RV. Comparison of methods for delivering a lifestyle modification program for obese patients: a randomized trial. Ann Intern Med. 2009 Feb 17, 150(4), 255-262. [PMID]: 19221377 .