Polikosanol, mieszanina długołańcuchowych alkoholi alifatycznych otrzymywana z trzciny cukrowej jest wykorzystywany w wielu krajach jako uzupełnienie w leczeniu hipercholesterolemii. Uważa się, że polikosanol zalecany w dawce dziennej od 5 do 20 mg może obniżać stężenie cholesterolu i LDL, jak i podnosić stężenie HDL, nie powodując objawów niepożądanych. Efektywność polikosanolu w monoterapii, jak również w leczeniu skojarzonym ze statynami nie została, jak dotąd udowodniona w badaniach kontrolowanych.

Cel badania
Ocena skuteczności polikosanolu w monoterapii lub w połączeniu z atorwastatyną u chorych z dyslipidemią.

Grupę badaną stanowiło 99 chorych w wieku > 20. roku życia ze stężeniem LDL ≥ 140 i < 190 mg/dl, niestosujących w okresie ostatnich 8 tyg. leków obniżających lipidy, bez innych chorób.

Randomizacja do grupy otrzymującej 20 mg polikosanolu i placebo (n = 25 chorych), do grupy otrzymującej 10 mg atorwastatyny i placebo (n = 25 chorych), do grupy otrzymującej 20 mg polikosanolu i 10 mg atorwastatyny (n = 25 chorych) lub do grupy otrzymującej placebo (placebo polikosanol i atorwastatyny) (n = 24 chorych). Badanie kontrolne po 6. i 12. tyg. leczenia. Wszyscy chorzy mieli zaleconą dietę wg wytycznych NCEP ATP III.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: różnica w poziomie LDL.
Drugorzędowy punkt końcowy: stężenie cholesterolu całkowitego, stężenie HDL, stężenie TG.

Średni wiek chorych wyniósł 47 lat, mężczyźni stanowili 55% badanych. Średnia wartość BMI – 27,4 kg/m², Średnia wartość BP – 119/77 mm Hg. Średnie stężenie cholesterolu – 244 mg/dl, LDL – 160 mg/dl i HDL – 52,5 mg/dl.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: 12-tygodniowe stosowanie polikosanolu nie wpłynęło na stężenie LDL; stężenie był porównywalny z grupą placebo. Wyjściowe stężenie LDL w grupie otrzymującej polikosanol – 159 ± 2,5 mg/dl, a po 12 tyg. – 158 ± 4,9 mg/dl, natomiast wyjściowe stężenie w grupie kontrolnej – 158 ± 2,6 mg/dl, a po 12 tyg. – 147 ± 5,2 mg/dl. W grupie chorych otrzymujących atorwastatynę redukcja stężenia LDL była istotna statystycznie (p < 0,01), podobnie jak i w grupie otrzymującej atorwastatynę i  polikosanol (p < 0,01), ale stężenie LDL po 12 tyg. leczenia było podobne pomiędzy grupami – 103 ± 4,6 mg/dl w grupie atorwastatyny i 100 ± 6,0 mg/dl w grupie atorwastatyny i  polikosanolu.
Drugorzędowy punkt końcowy: w grupie otrzymującej  polikosanol stężenie cholesterolu po 12 tyg. leczenia był porównywalny ze stężeniem wyjściowym (234 mg/dl vs 242 mg/dl) i stężeniem w grupie placebo (241 mg/dl vs 231 mg/dl po 12 tyg. w grupie otrzymującej polikosanol i w grupie kontrolnej). W grupie leczonej atorwastatyną, jak i atorwastatyną i  polikosanolem obniżenie poziomu cholesterolu po 12 tyg. było istotne statystyczne wyższe (p < 0,01), nie stwierdzono różnic pomiędzy grupami. Nie obserwowano zmian poziomu HDL w żadnej z grup. Stężenie TG uległ obniżeniu po 12 tyg. leczenia w grupie otrzymującej atorwastatynę (p < 0,01) i atorwastatynę i  polikosanol (p < 0,01),nie stwierdzając różnic pomiędzy grupami.

 Polikosanol nie zmniejsza poziomu cholesterolu całkowitego i LDL. Nie wykazuje właściwości leczniczych zarówno w monoterapii, jaki i właściwości addycyjnych w połączeniu z atorwastatyną.  polikosanol może być dodany do listy produktów suplementacyjnych, bez naukowych wskazań do jego stosowania.