Wstęp
Podwójna terapia przeciwpłytkowa ASA i klopidogrelem jest obecnie terapią z wyboru w prewencji zakrzepicy u chorych po zabiegu inwazyjnym na naczyniach wieńcowych (percutaneous coronary intervention, PCI). Na podstawie wyników badania CAPRIE obecnie rekomenduje się przewlekłe stosowanie klopidogrelu (75 mg dziennie). Pomimo znacznej redukcji zdarzeń trombotycznych, zakrzepicę ostrą i podostrą obserwuje się u 1–2% chorych leczonych przewlekle. Być może bardziej intensywne leczenie przeciwpłytkowe, a co za tym idzie stosowanie większej dawki dziennej klopidogrelu, może skutkować mniejszą liczbą zdarzeń niedokrwiennych, szczególnie u chorych wysokiego ryzyka.
Cel badania
Celem badania było porównanie dwóch dawek klopidogrelu, stosowanych u chorych po leczeniu PCI.
Grupę badaną stanowiło 60 chorych przewlekle leczonych ASA, którzy przebyli PCI z podaniem dawki nasycającej 600 mg klopidogrelu. Chorzy byli kierowani do PCI z powodu niestabilnej dusznicy, zawału serca. Chorych niestabilnych hemodynamicznie nie kwalifikowano do badania.
Randomizacja chorych do grupy otrzymującej 150 mg klopidogrelu dziennie (n = 31) lub do grupy leczonej dawką 75 mg dziennie (n = 29).
Chorzy otrzymywali dawkę nasycającą (600 mg) klopidogrelu w ciągu 12 godz. przed PCI. Po zabiegu kontynuowano podawanie 100 mg ASA dwa razy dziennie i 1 kapsułki klopidogrelu rano. Ocenę kontrolną przeprowadzano po 30 dniach stosowania leku. W czasie końcowej wizyty kontrolnej pobierano krew do badań po 4–6 godz. od przyjęcia ostatniej dawki leku.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: maksymalna agregacja płytek po stymulacji 5 µM ADP po 30 dniach od wykonania PCI.
Drugorzędowy punkt końcowy: maksymalna agregacja płytek po stymulacji 20 µM ADP, liczba zablokowanych receptorów P2Y12, procent zablokowanych receptorów P2Y12 wyliczony ze wzoru: 1 – liczba zablokowanych receptorów/liczbę receptorów ocenianych po stymulacji agonistą iso-TRAP.
Średni wiek chorych wynosił 63 lata, mężczyźni stanowili 92% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 48% chorych, cukrzycę u 28%, hipercholesterolemię u 50%. Palacze – 8% badanych. Średni BMI – 30 kg/m2, średnia wartość BP – 133/79 mm Hg.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: po stymulacji 5 µM ADP maksymalnej agregacji uległo 45,1 ± 20,9% płytek w grupie chorych leczonych 150 mg klopidogrelu i 65,3 ± 21,1% płytek w grupie otrzymującej 75 mg klopidogrelu (p < 0,001). Liczba reaktywnych receptorów P2Y12 wyniosła 60,0 ± 72,0 w grupie otrzymującej 150 mg klopidogrelu i 117,0 ± 64,3 w grupie otrzymującej 75 mg klopidogrelu (p = 0,004). Procent zablokowanych receptorów był istotnie statystycznie wyższy w grupie otrzymującej 150 mg klopidogrelu (p = 0,006).
Drugorzędowy punkt końcowy: po stymulacji 20 µM ADP liczba płytek, która uległa agregacji była istotnie statystycznie niższa w grupie otrzymującej 150 mg klopidogrelu w porównaniu z chorymi przyjmującymi 75 mg klopidogrelu (p < 0,001).
Wnioski
Przewlekłe stosowanie klopidogrelu w dawce 150 mg dziennie u chorych po PCI wiąże się z intensywniejszym zablokowaniem płytek niż stosowanie obecnie zalecanej dawki 75 mg.
von Beckerath N, Kastrati A, Wieczorek A, Pogatsa-Murray G, Sibbing D, Graf I, Schomig A. A double-blind, randomized study on platelet aggregation in patients treated with a daily dose of 150 or 75 mg of clopidogrel for 30 days. Eur Heart J. 2007 Feb 1, [Epub ahead of print]. [PMID]: 17272357.