Pomimo powszechnego stosowania ASA u chorych na chorobę tętnic obwodowych kończyn dolnych (peripheral arterial disease, PAD) w prewencji zdarzeń naczyniowych, brak jest danych z badań klinicznych wskazujących na korzyść z takiego leczenia. Również stosowanie antyoksydantów, β-karotenu, witaminy E i C zmniejszających oksydację LDL nie było oceniane u chorych z PAD.

 

Cel badania
Celem badania była ocena skuteczności ASA i antyoksydantów u chorych na PAD.

Grupę badaną stanowiło 366 chorych objawowych lub bezobjawowych, ale z udokumentowaną chorobą tętnic kończyn dolnych w badaniu angiograficznym lub ultrasonograficznym, ze wskaźnikiem kostka-ramię (ankle-brachial index, ABI) < 0,85 lub wskaźnik ramię-paluch (toe index) < 0,6, w I lub II stadium wg skali Fontaine’a.

 

Randomizacja chorych do 4 grup badania: grupy otrzymującej 100 mg ASA dziennie (n = 91), grupy otrzymującej 600 mg witaminy E, 250 mg witaminy C i 20 mg β-karotenu (n = 91), grupy otrzymującej ASA i witaminy w takich samych dawkach (n = 94) lub do grupy placebo (n = 90). Leki podawano po wieczornym posiłku, przez 2 lata.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony, zgon, zawał, udar, zatorowość płucna i krytyczne niedokrwienie kończyn. Jako ocena bezpieczeństwa liczba krwawień.

Średni wiek chorych wynosił 66 lat, mężczyźni stanowili 77% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 61% chorych, cukrzycę u 76%. Palacze – 81% badanych. Chromanie przestankowe stwierdzono u 77% chorych, objawów nie zaobserwowano u 23%. Średni wskaźnik ABI – 0,64. Badanie przerwało z różnych przyczyn 113 (31%) chorych w porównywalnej wielkości w każdej z grup.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił u 3 chorych w grupie otrzymującej ASA, u 14 chorych w grupie otrzymującej witaminy, u 9 chorych w grupie otrzymującej ASA i witaminy oraz u 14 chorych w grupie placebo. Łącznie w grupie chorych otrzymujących ASA (n = 185) poważne zdarzenia naczyniowe obserwowano u 7 chorych, w grupie nieotrzymującej ASA (n = 181) u 20 chorych (HR 0,35; 95% CI 0,15–0,82; p = 0,02). Różnica była jeszcze bardziej wyraźna w punkcie złożonym z uwzględnieniem chorych z krytycznym niedokrwieniem kończyny dolnej. Punkt złożony wystąpił u 12 vs 28 chorych odpowiednio w grupach (HR 0,42; 95% CI 0,21–0,83; p = 0,01). Zgon, udar i zatorowość płucna wystąpiły u podobnej liczby chorych, natomiast zawał u 2 chorych w grupie otrzymującej ASA i u 11 chorych w grupie kontrolnej (HR 0,18; 95% CI 0,04–0,83; p = 0,03). W grupach otrzymujących witaminy (n = 185) w porównaniu z grupą ich nieprzyjmujących (n = 181) zdarzenia naczyniowe i krytyczne niedokrwienie kończyny dolnej obserwowano u 23 vs 17 chorych (HR 1,27; 95% CI 0,68–2,38; p = 0,45).

Krwawienia obserwowano u 4 chorych w grupie otrzymującej ASA, nie stwierdzono natomiast krwawień w grupie chorych nieotrzymujących ASA (p = 0,99). W grupie osób przyjmujących witaminy krwawienie wystąpiło u 1 chorego, a w grupie nieotrzymującej witamin u 3 chorych (p = 0,31).

 

Badanie potwierdza konieczność stosowania ASA w grupie chorych na PAD.