U chorych z nietolerancją glukozy, nieprawidłowym stężeniem glukozy na czczo lub obydwoma stanami, zmiana stylu życia i leczenie farmakologiczne zmniejszają ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, w przypadku której stwierdza się jednocześnie insulinooporność i niewydolność komórek β. Z tego powodu leczenie skojarzone cukrzycy typu 2 jest skuteczniejsze, a mniejsze dawki leków redukują liczbę objawów ubocznych. W prewencji cukrzycy typu 2 leczenie chorych z nietolerancją glukozy lub nieprawidłowym stężeniem glukozy na czczo podlega najprawdopodobniej tym samym zasadom. Brak jest jednak danych o wpływie skojarzonego leczenia lekami w małych dawkach na zmniejszenie u tych chorych ryzyka rozwoju cukrzycy. Dobrym połączeniem wydaje się stosowanie leków zwiększających czułość na insulinę, a jednocześnie zmniejszających produkcję glukozy w wątrobie.

 

Ocena skuteczności rosiglitazonu i metforminy w prewencji cukrzycy typu 2 u chorych z nietolerancją glukozy.

Grupę badaną stanowiło 207 chorych w wieku 30–75 lat z nietolerancją glukozy (stężenie glukozy na czczo <7,0 mmol/l, stężenie glukozy ≥7,8 mmol/l i ≤11,1 mmol/l mierzone 2 godziny po obciążeniu 75 g glukozy podanej doustnie) i co najmniej jednym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, takim jak: nadwaga (BMI >25 kg/m², ale <45 kg/m²), rodzinne obciążenie cukrzycą typu 2, wysokie wartości ciśnienia tętniczego, cukrzyca ciężarnych, urodzenia dziecka o dużej masie ciała.

Randomizacja do grupy otrzymującej placebo (n=104) lub do grupy leczonej 500 mg metforminy i 2 mg rosiglitazonu w jednej kapsułce dwa razy dziennie (n=103). Przez cały okres badania zachęcano chorych do zmiany stylu życia, z wydłużeniem czasu wykonywania wysiłków fizycznych. Kontrolne badania po 2 tygodniach od rozpoczęcia leczenia, a następnie co 2 miesiące. Kontrolne pomiary stężenia glukozy dwa razy w roku, test obciążenia glukozą raz w roku.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: noworozpoznana cukrzyca typu 2 na podstawie dwukrotnego pomiaru stężenia glukozy na czczo, lub stężenie glukozy 2 godziny po obciążeniu glukozą >11,0 mmol/l.

Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany w profilu lipidów, insulinooprności i funkcji komórek β.

Średni wiek chorych wyniósł 53 lata, 33% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 37% chorych, przebyte choroby sercowo-naczyniowe u 4%, hiperlipidemię u 33%, zespół metaboliczny u 61%. Palacze – 8% badanych. Średni BMI – 32 kg/m², średnia wartość BP – 129/81 mmHg.

Rodzinne obciążenie cukrzycą u 73% badanych. Średnie stężenie cholesterolu wynosiło 5,2 mmol/l, LDL – 3,2 mmol/l, HDL – 1,1 mmol/l i TG – 1,7 mmol/l. Samą nietolerancję glukozy stwierdzono u 87% chorych, łącznie z nieprawidłowym stężeniem glukozy na czczo u 13%.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w grupie chorych otrzymujących placebo cukrzycę rozpoznano u 41 chorych (39,4%) a w grupie leczonej metforminą i rosiglitazonem u 14 chorych (13,6%), (p<0,0001). Powrót do prawidłowych wartości glikemii stwierdzono u 52 (53,1%) v. 70 (79,6%) chorych, odpowiednio w grupach (p=0,0002). U około 5% chorych nietolerancja lub nieprawidłowe stężenie glukozy na czczo utrzymały się do zakończenia badania.

Drugorzędowy punkt końcowy: liczba chorych leczonych statynami była podobna w grupach na zakończenie badania. Nie stwierdzono również zmian w stężeniu całkowitego cholesterolu, LDL, HDL i TG. Stosowanie statyn nie miało wpływu na wynik punkt pierwszorzędowego. Zarówno insulinooporność, jak i funkcja komórek β były podobne w grupach na koniec badania.

W czasie badania zawał i niewydolność serca rozpoznano u 1 chorego w każdym przypadku w grupie placebo. Liczba chorych ze złamaniami kości była podobna w grupach (6 v. 4 chorych). Również spadek masy ciała, o 2 lub 3 kg, był podobny w grupach.

W czasie leczenia 16% chorych w grupie leczonej metforminą i rosiglitazonem i 6% chorych w grupie placebo zgłaszało biegunkę (p=0,025). Pozostałe objawy uboczne obserwowano z podobna częstością w grupach.

 

Małe dawki metforminy i rosiglitazonu są skuteczne w zapobieganiu cukrzycy typu 2 u chorych z nietolerancją glukozy, z niewielkimi objawami ubocznymi przy ich stosowaniu.