W badaniu CAFE wykazano, że leki obniżające ciśnienie tętnicze mogą w porównywalnym stopniu obniżać ciśnienie tętnicze mierzone na tętnicy ramiennej a jednocześnie pomiar oceniany w aorcie jest różny. Dlatego pomiar ciśnienia na tętnicy ramiennej nie może być uważany za porównywalny z ciśnieniu mierzonym w aorcie. Poza tym centralne ciśnienie tętna jest uważane za niezależny czynnik oceny klinicznej stosowanego leczenia. W badaniu ASCOT-LLA wykazano, że leczenie atorwastatyną zmniejsza ryzyko zawału serca i zgonu w przebiegu choroby wieńcowej. Nie ma wątpliwości, że główny mechanizm działania atorwastatyny związany jest z stabilizacją płytki miażdżycowej. Nie wiadomo, czy statyny modelują czynność wielkich naczyń, a tym samym wpływają na wartość centralnego ciśnienia tętniczego. Możliwe mechanizmy mogą wynikać z modulującego wpływu na śródbłonek, zmniejszanie sztywności ścian aorty, lub z obu tych mechanizmów. Ponieważ statyny są szeroko stosowane w praktyce klinicznej wydaje się, że ocena ich wpływu na centralne cienienie tętnicze jest istotna, szczególnie w grupie chorych z nadciśnieniem tętniczym.

 

Ocena wpływu atorwastatyny na ciśnienie centralne i oceniane w tętnicy ramiennej podgrupie chorych badania ASCOT-LLA z nadciśnieniem tętniczym.

Grupę badaną stanowiło 891 chorych w wieku pomiędzy 40. a 79. rokiem życia, z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym z SBP ≥ 160 lub DBP ≥ 100 mm Hg (lub BP ≥ 160/100 mm Hg) lub leczeni z powodu nadciśnienia tętniczego z SBP ≥ 140 lub DBP ≥ 90 mm Hg (lub BP ≥ 140/90 mmHg). Stężenie cholesterolu ≤ 6,5 mmol. Dodatkowo co najmniej trzy czynniki ryzyka z następujących: płeć męska, wiek ≥ 55 lat, palenie tytoniu, przerost lewej komory, nieprawidłowości w zapisie EKG, cukrzyca typu 2, choroba naczyń obwodowych, przebyty udar lub TIA, mikroalbuminuria lub proteinuria, stosunek cholesterolu/HDL > 6, pozytywny wywiad rodzinny w kierunku choroby wieńcowej.

Randomizacja do grupy leczonej atorwastatyną w dawce 10 mg (n = 457 chorych) lub do grupy placebo (n = 434 chorych). Pomiary ciśnienia na tętnicy ramiennej wykonywane były 3-krotnie w odstępach 5 min przy użyciu półautomatycznego urządzenia oscylometrycznego. W badaniu wykorzystywano średnią z ostatnich 2 pomiarów. Następnie wykonywano 2-krotnie pomiary tonometrii tętnicy promieniowej. Uzyskiwane wykresy fali tętna stanowiły podstawę do dalszej analizy zapisu, służącej do obliczenia wartości centralnego ciśnienia aortalnego. Pierwsze badanie wartości ciśnienia centralnego wykonano po około roku stosowania atorwastatyny lub placebo przez chorych. Kolejny pomiar na zakończenie badania, po około 2,5 roku.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: wpływ statyn na ciśnienie mierzone na tętnicy ramiennej i ciśnienie centralne.

Drugorzędowy punkt końcowy: ocena innych parametrów hemodynamicznych

Średni wiek chorych wyniósł 63 lat, mężczyźni stanowili 36% badanych. Cukrzycę stwierdzono u 18%, incydenty mózgowe u 8%, chorobę naczyń obwodowych u 4%. Palacze – 25% badanych. Średni BMI – 29 kg/m², średnia wartość BP – 160/93 mm Hg.

Po 6 mies. trwania badania średnie obniżenie stężenia LDL w grupie leczonej atorwastatyną w porównaniu z grupą placebo wyniosło 50,6 mg/dl, cholesterolu – 47, 1 mg/dl, TG – 32,7 mg/dl (p < 0,001), bez zmian w przypadku HDL (p = 0,25).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: nie stwierdzono różnicy w wartości SBP i DBP oraz ciśnienie tętna (puls pressure, PP) pomiędzy grupami. Średnia wartość SBP w grupie otrzymującej atorwastatyną na zakończenie badania wynosiła 133,9 mm Hg, w grupie placebo 133,8 mm Hg. Średnia różnica pomiędzy grupami wyniosła 0,1 mm Hg (p = 0,88). Podobnie w przypadku DBP (79,1 vs 79,0 mm Hg, różnica 0,1 mm Hg, p = 0,85) i PP (54,8 vs 54,7 mm Hg, różnica 0,1 mm Hg, p = 0,98) nie stwierdzono różnic pomiędzy grupami. Wartości SBP, DBP i PP były niższe w pomiarach centralnych niż w pomiarach na tętnicy ramiennej. Różnice pomiędzy grupami dla poszczególnych parametrów również nie były istotne statystycznie. Średnia różnica dla SBP wyniosła 0,5 mm Hg (p = 0, 53), dla DBP 0,1 mm Hg (p = 85) a dla PP 0,4 mm Hg (p = 0,56) w pomiarach ciśnienia centralnego.

Drugorzędowy punkt końcowy: w ocenie innych parametrów hemodynamicznych nie wykazano różnic pomiędzy grupami.

 

Leczenie atorwastatyną istotnie statystycznie zmniejsza liczbę zdarzeń sercowo-naczyniowych, ale nie wpływa na zmianę ciśnienia tętniczego mierzonego na tętnicy ramiennej i na wartości centralne ciśnienia.