Pierwsze badania, w których chorym po przebytym zawale serca podawano komórki macierzyste szpiku (bone marrow cells, BMC) otworzyły nową erę badań w kardiologii. Chociaż wyniki badań są rozbieżne, to jednak ich metaanaliza wskazuje na poprawę u chorych po przebytym zawale z dysfunkcją lewej komory, wyrażającą się wzrostem frakcji wyrzutowej, jeżeli terapię rozpoczęto do 5 dni po przebyciu zawału. Inną metodą pozwalającą stwierdzić poprawę do podaniu BMC jest ocena żywotności mięśnia sercowego.

 

Skuteczność terapii BMC w ocenie żywotności mięśnia sercowego u chorych po przebytym zawale serca.

Grupę badaną stanowiło 101 chorych w wieku 18–75 lat, z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST (ST-segment elevation myocardial infarction, STEMI), skutecznie leczonych inwazyjnie z implantacją stentu metalowego, z objawami niedokrwiennymi trwającymi do 24 godzin, z EF ≤45% w ocenie radioizotopowej, z brakiem wychwytu znacznika w co najmniej w 2 z 17 segmentów w badaniu SPECT.

Randomizacja do grupy kontrolnej (n=49) lub do grupy, w której podawano BMS (n=51). Po pobraniu szpiku izolowano BMC, które podawano dowieńcowo po 7–190 dniach od zawału. Po 3 miesiącach wykonywano kontrolne badanie echokardiograficzne, radioizotopową wentrykulografię, SPECT i badanie angiograficzne celem oceny zmiany w naczyniu odpowiedzialnym za zawał.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiany żywotności mięśnia sercowego oceniane w badaniu SPECT.

Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany w EF, wielkość masy zawału w badaniu MRI i restenoza w badaniu angiograficznym.

Klinicznie MACE (major adverse cardiac event): zgon, zdarzenia niedokrwienne i leczenie szpitalne z powodu niewydolności serca.

 

Średni wiek chorych wynosił 55 lat, 85% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 35% chorych, cukrzycę u 20%, hiperlipidemię u 41%. Palacze – 53% badanych. Średni BMI – 26 kg/m², średnia wartość BP – 126/80 mmHg. Średnia wartość EF w badaniu radioizotopowym wynosiła 36%. Zmiana zlokalizowana w gałęzi przedniej zstępującej w 93% przypadków. Średnia liczba segmentów bez wychwytu znacznika – 5,1.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: po 3 miesiącach poprawę żywotności mięśnia sercowego stwierdzono u 16% chorych w grupie kontrolnej i u 34% chorych w grupie leczonej (p=0,06). W analizie wieloczynnikowej niezależnymi czynnikami wpływającymi na żywotność mięśnia sercowego, poza podaniem BMC (p=0,03), było palenie tytoniu przed zawałem (p=0,04).

Drugorzędowy punkt końcowy: po 3 miesiącach EF oceniane radioizotopowo w grupie kontrolnej wzrosło z 37,0% do 41,3%, a w grupie leczonej z 35,6% do 38,9% (p=0,62). W ocenie MRI różnice w EF były podobne do uzyskanych w badaniu radioizotopowym (p=0,9). Również zmiany we wskaźniku kurczliwości (wall motion score index, WMSI) były porównywalne w grupach (p=0,21). Masa zawału uległa obniżeniu z 39,1% do 38,3% w grupie kontrolnej i z 40,1% do 39,3% w grupie leczonej (p=0,5).

W ciągu 3 miesięcy zmarł 1 chory w grupie leczonej, a ICD implantowano u 1 chorego w grupie kontrolnej i u 4 chorych w grupie leczonej. Częstość restenozy w badaniu angiograficznym była podobna w grupach (p=0,88).

W analizie wieloczynnikowej dowieńcowe podanie BMC u chorych po przebytym zawale serca z dysfunkcją mięśnia lewej komory wiąże się z poprawą jego żywotności.