Dane uzyskiwane z badań klinicznych wskazują, że znaczna część chorych leczonych statynami ma niskie stężenia HDL. Zgodnie z wskazaniami NCEP-ATP III (National Cholesterol Eduction Program-Adult Treatment Panel III) niskie stężenie HDL jest ważnym czynnikiem w oszacowaniu ryzyka wieńcowego w skali Framingham, jak też uważane jest za istotny czynnik rozwoju choroby wieńcowej. W badaniu BIP oceniono znaczenie wzrostu stężenia HDL i obniżenia stężenia TG na ryzyko wieńcowe u chorych z rozpoznaną chorobą wieńcową, z prawidłowym lub nieznacznie podwyższonym stężeniem cholesterolu. Leczenie bezafibratem wiązało się z zmniejszeniem liczby zawałów, jakkolwiek liczba zgonów była podobna w grupach.

 

Ponowna ocena śmiertelności w grupie chorych uczestniczących w badaniu BIP dokonana po 16 latach.

Grupę badaną stanowiło 3026 chorych w wieku pomiędzy 45 a 74 lata, z udokumentowaną chorobą wieńcową lub przebytym zawałem serca, z stężeniem cholesterolu pomiędzy 180-250 mg/dl, LDL ≤ 180 mg/dl (≤ 160 mg/dl dla chorych w wieku < 50 lat), HDL ≤ 45 mg/dl i TG ≤ 300 mg/dl.

Randomizacja do grupy leczonej bezafibratem (n = 1509 chorych) lub do grupy placebo (n = 1517 chorych). W grupie leczonej bezafibratem wydzielono dwie podgrupy chorych w zależności od zmian stężenia HDL po leczeniu bezafibratem. W grupie pierwszej byli chorzy u których zmiany w stężeniu HDL był ≤ 8 mg/dl (n = 1014 chorych), a grupie drugie chorzy u których wzrost stężenia HDL był > 8 mg/dl (n = 495 chorych). Średni okres obserwacyjny badania w fazie podwójnie zaślepionej próby wyniósł 6,2 roku. Po zakończeniu badania chorzy byli w dalszym ciągu nadzorowani przez okres następnych 2 lat. W obecnym badaniu dane uzyskano z rejestrów krajowych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: znaczenie zmiany stężenia HDL w okresie leczenia w fazie podwójnie zaślepionej próby na śmiertelności po 16 latach.

Średni wiek chorych wyniósł 60 lat, mężczyźni stanowili 92% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 33% chorych, przebyty zawał u 78%, cukrzycę u 10%, zespół metaboliczny u 32%, chorobę naczyń obwodowych u 4%, przewlekła obturacyjną chorobę płuc u 3% chorych. Średnia wartość BP – 133/81 mm Hg.

W okresie 2 lat po zakończeniu badania fibraty otrzymywało 9% chorych w grupie leczonej i 10 % w grupie placebo, podczas gdy statyny stosowano u 51 vs 54 % chorych odpowiednio w grupach.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: po 16 latach zmarło 525(34,8%) chorych w grupie leczonej bezafibratem i 566(37,3%) chorych w grupie placebo. Ryzyko zgonu pomiędzy grupami było o 7% niższe w grupie leczonej bezafibratem, ale różnica nie osiągnęła istotności statystycznej (p = 0,12). W analizie wieloczynnikowej różnica ta wyniosła 11%, ale w dalszym ciągu nie była istotna statystycznie (p = 0,06). Nie wykazano również różnic w podgrupach badania uwzględniając płeć (p = 0,32), wyjściowe stężenie TG ≥ 200 mg/dl (p = 0,17), BMI >27 (p = 0,08) i rozpoznanie cukrzycy (p = 0,62).

W podgrupie chorych u których stwierdzono wzrost stężenia HDL > 8 mg/dl śmiertelność po 16 latach była istotnie statystycznie niższa niż w grupie placebo. Zmarło 32,1 vs 37,9% chorych odpowiednio w grupach (p = 0,02). Natomiast nie stwierdzono różnicy w śmiertelności pomiędzy grupą chorych u których wzrost stężenia HDL był ≤ 8 mg/dl w porównaniu z grupą placebo (36,8 vs 37,9% chorych, p = 0,57). Mniejsza śmiertelność w grupie leczonej bezafibratem u której obserwowano wyższy wzrost stężenia HDL była istotna statystycznie po 2 latach leczenia i utrzymywała się do zakończenia 16-letniej obserwacji.

W analizie wieloczynnikowej wzrost stężenia > 8 mg/dl wiązł się z 22% redukcją ryzyka zgonu (HR 0,78; 95% CI 0,65-0,94; p = 0,008), natomiast w dalszym ciągu ryzyko zgonu było porównywalne z grupą placebo u przypadku chorych z wzrostem stężenia HDL ≤ 8 mg/dl (HR 0,78; 95% CI 0,65-0,94; p = 0,008). Podobny trend obserwowano w przypadku zmniejszenia stężenia TG > 43 mg/dl (HR 0,82; 95% CI 0,81-0,99; p = 0,03), bez różnic w przypadku obniżenia stężenia ≤ 43 mg/dl (p = 0,28).

W czasie badania BIP w fazie podwójnie zaślepionej próby zawał stwierdzono u 127(8,4%) chorych w grupie leczonej bezafibratem i u 161(10,6%) chorych w grupie placebo (p = 0,04). W analizie wieloczynnikowej przebycie zawału wiązało się z prawie 2-krotnym wzrostem ryzyka zgonu w okresie 16 lat (HR 1,97; 95% CI 1,66-2,34; p < 0,001). W grupie chorych leczonych bezafibratem którzy przebyli zawał w okresie trwania badania, ryzyko zgonu było o 16% niższe niż w grupie chorych otrzymującym placebo. Natomiast w grupach chorych którzy przebyli zawał po zakończeniu badania ryzyko zgonu było podobne, zarówno w grupie leczonej bezafibratem w okresie trwania próby jak i w grupie placebo.

 

Zmniejszenie śmiertelności jest zależne od stopnia zmian stężenia HDL w czasie leczenia bezafibratem