Wstęp. Cel badania
Choroby sercowo-naczyniowe są głównym czynnikiem zgonu zarówno u mężczyzn jak i u kobiet, chociaż choroby te później rozwijają się u kobiet. Ocena statyn w badaniach randomizowanych dokonywana była nie niereprezentatywnych grupach kobiet. Dlatego celem pracy była ocena zmian miażdżycowych w badaniu tomograficznym u kobiet w okresie pomenopauzalnym.
Kobiety w wieku 55 do 75 lat w okresie pomenopauzalnym (chirurgiczna lub spontaniczna amenorrhea w ciągu ostatniego roku lub otrzymywanie terapii hormonalnej ciągu ostatniego roku) ( po opublikowaniu wyników badania HERS większość kobiet rezygnowała z dalszego pobierania leku). Kryteria lipidowe włączenia do badania: poziom LDL ≥130mg/dl u kobiet z chorobą naczyniową, ekwiwalent choroby wieńcowej lub ≥2 czynniki ryzyka i 10-letnie ryzyko CHD 10-20%, LDL≥160mg/dl dla chorych z ≥2 czynnikami ryzyka i 10-letnim ryzykiem CHD <10% lub chorych z 1 lub bez czynników ryzyka. W badaniu tomograficznym zmiany z calcium score ≥30.
Po wizycie wstępnej chore randomizowane do grupy otrzymującej atorwastatynę 80mg/db n=305 chorych lub prawastatynę 40mg/db n=310 chorych. Kontrolne wizyty po 6 tygodniach i 3, 6, 9 i 12 miesiącach. Badanie tomograficzne naczyń wieńcowych wykonywano w ciągu tygodnia po randomizacji i po 12 miesiącach.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: procentowe zmiany w wskaźniku uwapnienia zmian wieńcowych w badaniu EBT po 12 miesiącach.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany procentowe w poziomach lipidów i całkowita zmiana w wskaźniku uwapnienia i całkowita zmiana wskaźnika w ciągu 12 miesięcy w poszczególnych naczyniach. Badanie ukończono u 218 chorych z grupy atorwastatyny i u 257 chorych z grupy prawastatyny.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: W badaniu wyjściowym średni wskaźnik uwapnienia tętnic był wyższy w grupie prawastatyny 107.1 vs 132.9 p=0.04. Po 12 miesiącach leczenia nie było różnic w procentowej medianie wskaźnika 15.1% vs 14.3% p=0.64.
Również nie stwierdzono różnic w całkowitej zmianie wskaźnika uwapnienia 14.2% vs 18.5% p=0.21. Nie wykazano również korelacji pomiędzy zmianą wskaźnika uwapnienia tętnic, a zmianą poziomu LDL w obu badanych grupach. Nie obserwowano różnic w leczonych grupach w stopniu uwapnienia zmian w poszczególnych naczyniach wieńcowych.
Analiza podgrup w zależności od wartości wskaźnika uwapnienia tętnic (calcium score 30-61, 62-115,116-255 i >255), terapia hormonalna, wywiad w kierunku choroby wieńcowej, cukrzycy, palenia tytoniu i nadciśnienia tętniczego również nie miał wpływu na zmiany stopnia uwapnienia zmian w naczyniach.
Drugorzędowy punkt końcowy: Poziom cholesterolu LDL uległo obniżeniu o 46.6(±19.9) mg/dl w grupie atorwastatyny osiągając poziom 92.2(±36.1) mg/dl po 12 miesiącach leczenia. W grupie prawastatyny LDL uległo obniżeniu o 24.5(±18.5) mg/dl osiągając poziom 129.0(±31.0) mg/dl po 12 miesiącach leczenia, p<0.0001 atorwastatyna vs prawastatyna. Również odnotowano znaczące obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego (p<0.0001), ApoB (p<0.0001) i TG (p<0.0001), bez różnic w poziomach HDL (p=0.06), które pozostały na tych samych poziomach. Poziom LDL zalecany przez NCEP ATP III osiągnęło 85.3% vs 58.8% chorych w grupach odpowiednio.
Objawy uboczne były podobne w obu grupach. W grupie atorwastatyny u 7 chorych stwierdzono podwyższenie ALT/ASP >3 razy normy, 1 przypadek rabdomiolizy. Nie obserwowano w grupach wzrosty CK>10 razy normy.
Wnioski
U kobiet w okresie pomenopauzalnym, intensywna terapia statynami przez 1 rok powoduje większe obniżenie LDL niż terapia umiarkowana, lecz nie notuje się zmian w uwapnieniu zmian naczyniowych. Ograniczenia badania (krótki okres obserwacji, brak grupy placebo) wyklucza określenie czy progresja wskaźnika uwapnienia zmian była zbyt wolna w obu ramionach badania czy też wolna w porównaniu do naturalnego przebiegu choroby.
Raggi P, Davidson M, Callister TQ, Welty FK, Bachmann GA, Hecht H, Rumberger JA. Aggressive versus moderate lipid-lowering therapy in hypercholesterolemic postmenopausal women: Beyond Endorsed Lipid Lowering with EBT Scanning (BELLES). Circulation. 2005 Jul 26, 112(4), 563-571. [PMID]: 16009795.
drukuj
