Częstość rytmu zatokowego jest modyfikowalnym czynnikiem ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych zarówno w populacji ogólnej jak i w grupie chorych z dusznicą bolesną stabilną bez nadciśnienia tętniczego. Spoczynkowa czynność serca przy której obserwuje się wyższe ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych zdefiniowano na 83 bpm w badaniu CASS, podczas gdy w badaniu INVEST > 75 bpm. Powiązanie pomiędzy większym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych a czynnością serca zależy od większego zużycia tlenu, szybszego wyczerpania energetycznego, przyspieszonych procesów miażdżycowych i większego ryzyka pęknięcia blaszki miażdżycowej.

 

Ocena spoczynkowej czynności serca (heart rate, HR) jako markera chorobowości i śmiertelności sercowo-naczyniowej.

Grupę badaną stanowiło 10917 chorych w wieku ≥ 55 lat (lub ≥ 18 lat w przypadku chorych z cukrzycą), z udokumentowaną chorobą wieńcową (przebyty zawał, rewaskularyzacja, stenoza ≥ 50% w jednym lub więcej naczyniach w badaniu angiograficznym) i dysfunkcją lewej komory (EF < 40%, wymiar końcowo rozkurczowy lewej komory w osi krótkiej > 56 mm). Chorzy z rytmem zatokowym > 60 bpm w spoczynku.

Randomizacja po dwóch tygodniach stosowania placebo do grupy otrzymującej iwabradynę 5 mg dwa razy dziennie (n = 5479 chorych) lub do grupy placebo (n = 5438 chorych). Jeżeli po 2 tyg. stosowania leków czynność serca była ≥ 60 bpm dawkę leku zwiększano do 7,5 mg dwa razy dziennie. W badaniu oceniano chorych w zależności od wyjściowej czynności serca; < 65, 65-69, 70-74, 75-79, 80-84 i > 85 bpm.

Drugorzędowy punkt końcowy: zgony sercowo-naczyniowe, leczenie szpitalne z powodu niewydolności serca, nasilenie dusznicy bolesnej (leczenie szpitalne z powodu ostrego zawału serca, rewaskularyzacja naczyń wieńcowych) w zależności od wyjściowej spoczynkowej czynności serca.

Średni wiek chorych wyniósł 65 lat, mężczyźni stanowili 83% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 71% chorych, przebyty zawał u 90% w grupie z HR < 70 bpm i u 87% w grupie z HR ≥ 70 bpm (p = 0,0019), przebyte PCI/CABG u 53 vs 51% (p = 0,037), cukrzycę u 31 vs 43% (p = <0,0001), dyslipidemię u 79%, przebyty udar u 18%, chorobę naczyń obwodowych u 13 vs 15%% (p = 0,013). Palacze – 13% badanych w grupie z HR < 70 bpm i 18% w grupie z HR ≥ 70 bpm. Średni BMI – 28,5 kg/m², średnia wartość SBP – 127,2 vs 128,5 mm Hg (p = 0,0017), DBP – 76,7 vs 78,3 mm Hg (p < 0,0001), EF – 32,7 vs 31,9% (p < 0,0001), HR – 64,5 vs 79,2 bpm.

Drugorzędowy punkt końcowy: spoczynkowa HR ≥ 70 bpm w porównaniu z HR < 70 bpm wiązała się ze wzrostem ryzyka dla wszystkich ocenianych zdarzeń sercowo naczyniowych. Dla chorych z HR ≥ 70 bpm ryzyko zgonu sercowo-naczyniowego było wyższe o 34% (HR 1,34; 95% CI 1,10-1,63; p = 0,0041), ryzyko leczenia szpitalnego z powodu niewydolności serca wyższe o 53% (HR 1,53; 95% CI 1,25-1,88; p < 0,0001), leczenia szpitalnego z powodu ostrego zawału serca wyższe o 46% (HR 1,46; 95% CI 1,11-1,91; p = 0,0066) i rewaskularyzacji naczyń wieńcowych wyższe o 38% (HR 1,38; 95% CI 1,02-1,86; p = 0,037).

Powyżej 65 bpm, każdy wzrost czynności serca > 5 bpm wiązał się ze wzrostem poszczególnych zdarzeń sercowo-naczyniowych; zgonu sercowo-naczyniowego wzrost ryzyka o 8% na każdy wzrost o 5 bpm czynności serca (p = 0,0005), o 16% wzrost ryzyka leczenia szpitalnego z powodu niewydolności serca (p < 0,0001), o 7% z powodu zawału serca (p = 0,052) i rewaskularyzacji naczyń wieńcowych o 8% (p = 0,034).

U chorych z dusznicą bolesną i dysfunkcją skurczową lewej komory, podwyższona HR ≥ 70 bpm wiąże się ze wzrostem ryzyka wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych.