Badania obserwacyjne wskazują na związek pomiędzy hyperhomocysteinemią a chorobami sercowo-naczyniowymi i zgonami. Z wielu z nich wynika, że jeśli nawet w wyniku leczenia obniży się stężenie homocysteiny nie zmniejsza to ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych lub zgonów. Chorzy z krańcową niewydolnością nerek (end stage renal disease, ESRD) należą do grupy wysokiego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i zgonów, a jednocześnie stężenie homocysteiny jest u nich z reguły podwyższone. Suplementacja witaminami u chorych z ESRD prowadzi do obniżenia stężenia homocysteiny, brak jest jednak zaleceń co do ich stosowania jak również docelowych zalecanych stężeń homocysteiny w tej populacji.

Wpływ terapii obniżającej stężenie homocysteiny na zmniejszenie liczby zdarzeń sercowo-naczyniowych i zgonów u chorych z ESRD leczonych hemodializami.

Grupę badaną stanowiło 650 chorych w wieku 20–80 lat, z ESRD leczonych przynajmniej przez 1 miesiąc hemodializami, niezależnie od stwierdzanego stężenia homocysteiny. Do badania nie włączano chorych po przebytych ostrych incydentach wieńcowych w ostatnich 6 tygodniach.

Randomizacja do grupy leczonej witaminami celem obniżenia stężenia homocysteiny (n=327) lub do grupy placebo (n=323). W grupie leczonej stosowano preparat zawierający 2,5 mg kwasu foliowego, 25 µg kobalaminy i 10 mg witaminy B₆ a w grupie placebo 0,1 mg kwasu foliowego, 2 µg kobalaminy i 0,5 mg witaminy B₆. Lek podawano po dializach, trzy razy w tygodniu, po dwie tabletki. Regularnie przeprowadzano testy dla oceny stężenia leków i homocysteiny, a u części chorych badania laboratoryjne powtarzano po 6 miesiącach.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zgony na zakończenie badania.

Drugorzędowy punkt końcowy: zdarzenia sercowo-naczyniowe (zawał, dusznica bolesna niestabilna, rewaskularyzacja wieńcowa, nagły zgon sercowy, udar, choroba naczyń obwodowych, zatorowość płucna i zatory obwodowe).

Średni wiek chorych wynosił 61 lat, 58% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 89% chorych, choroby sercowo-naczyniowe u 48%, cukrzycę u 40%. Palacze – 17% badanych. Średni BMI – 27 kg/m², średnia wartość BP – 135/80 mmHg.

Średni czas trwania dializ wynosił 32 miesiące. W ciągu badania u 107 chorych przeszczepiono nerkę. Średnie stężenie cholesterolu wynosiło 4,9 mmol/l, HDL – 0,9 mmol/l, LDL – 2,9 mmol/l i TG 2,3 mmol/l.

Po 6 miesiącach leczenia stężenie homocysteiny było istotnie statystycznie niższe w porównaniu z wartościami wyjściowymi (spadek z 28,7 µmol/l do 18,8 µmol/l, p<0,001), natomiast w grupie placebo nie osiągnęło istotności statystycznej (spadek z 28,8 µmol/l do 22,3 µmol/l, p=0,07).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: w czasie badania zmarło 102 chorych (31%) w grupie aktywnie leczonej i 92 chorych w grupie placebo (28%). Leczenie witaminami i obniżenie stężenia homocysteiny nie miało wpływu na śmiertelność w grupie chorych z ESRD (p=0,51), nawet po uwzględnieniu wieku, płci, współistniejącej cukrzycy, nadciśnienia, czasu trwania dializ, stężenia albumin i CRP (p=0,37).

Drugorzędowy punkt końcowy: stwierdzono u 83 chorych (25%) w grupie leczonej i u 98 chorych (30%) w grupie placebo (HR 0,80; 95% CI 0,60–1,07, p=0,13). Również po uwzględnieniu zmiennych w analizie wieloczynnikowej wynik końcowy nie uległ zmianie. Poszczególne składowe punktu drugorzędowego wystąpiły z podobną częstością z wyjątkiem liczby chorych, u których wykonano rewaskularyzację wieńcową. W grupie leczonej angioplastykę wykonano u 8 chorych (2%), w grupie placebo u 18 chorych (6%) (HR 0,44; 95% CI 0,12–0,89; p=0,03).

 

Zwiększone spożycie kwasu foliowego oraz witamin B₁₂ i B₆ nie zmniejsza ryzyka zgonu i nie ma wpływu na zdarzenia sercowo-naczyniowe u chorych z krańcową niewydolnością nerek.