Beta-blokery u chorych z przewlekłą niewydolnością serca zwiększają możliwość przeżycia, poprawiają jakość życia i zmniejszają liczbę hospitalizacji bez względu na etiologię niewydolności, płeć, wiek i terapię . Jednak w przypadku zaostrzenia niewydolności serca są niewskazane z powodu ich niekorzystnego działania inotropowego. Spadek rzutu serca i wzrost napełniania lewej komory obserwuje się w okresie wprowadzania leczenia BB u chorych, więc logiczne wydaje się odstawienie BB w czasie ostrej niewydolności skurczowej lewej komory. Rekomendacje w tym zakresie są niejednoznaczne i mówi się o zmniejszeniu dawki lub niestosowaniu przez okres zaostrzenia niewydolności oraz zaleca się powrót do leczenia BB, jeżeli jest to tylko możliwe.

 

Ocena strategii utrzymującej lub przerywającej leczenie BB u chorych z ostrą niewydolnością skurczową lewej komory (EF<540%), będących na stałych dawkach leku przez okres ostatniego miesiąca.

Grupę badaną stanowiło 147 chorych w wieku ≥18 lat, leczonych stałą dawką BB w okresie ostatniego miesiąca, skierowanych do leczenia szpitalnego z powodu ostrej niewydolności serca lub obrzęku płuc, z dusznością, rzężeniami w badaniu płuc lub radiologicznymi objawami obrzęku. W momencie przyjęcia częstość oddechu >24/min. EF określana w okresie ostatnich 12 mies.: <40%. Z badania wyłączano chorych, u których stosowano dopaminę, stwierdzono blok A–V II lub III stopnia i z czynnością serca <50 bpm.

Randomizacja do grupy otrzymującej w dalszym ciągu BB (n=69 chorych) lub do grupy, w której przerwano stosowanie BB przez co najmniej 3 dni (n=78 chorych). Przez pierwsze 8 dni lub do opuszczenia szpitala oceniano codziennie czynność serca, ciśnienie tętnicze, liczbę oddechów, saturację O₂, obecność rzężeń, obrzęki kończyn dolnych, powiększenie wątroby, przepełnienie żył szyjnych i odruch szyjno-wątrobowy. Oceniano stężenie BNP wyjściowo i po 3 dniach leczenia. Kontrolna ocena po 3 mies.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: poprawa stanu ogólnego ze zmniejszeniem duszności w 3 dniu leczenia w ocenie lekarskiej.

Drugorzędowy punkt końcowy: poprawa stanu ogólnego ze zmniejszeniem duszności w 3 dniu leczenia w ocenie chorych i po 8 dniach w ocenie lekarskiej i chorych. Dodatkowo ocena stężenia BNP, czas trwania hospitalizacji, ponowne hospitalizacje w ciągu 3 mies., zgony w ciągu 3 mies. i dawka stosowanych BB.

Średni wiek chorych wyniósł 72 lata, mężczyźni stanowili 65% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 65% chorych, dusznicę bolesną u 61%, przebyty zawał u 27%, migotanie przedsionków u 30%, cukrzycę u 40%. Palacze – 14% badanych. Średnia wartość EF – 32%.

BB ponownie stosowało w 8. dniu badania 29% chorych w grupie, w której przerwano ich podawanie. W czasie leczenia szpitalnego objawy kliniczne niewydolności serca zmniejszyły się z podobną częstością w grupach, z wyjątkiem czynności serca. Czynność serca była większa w grupie, w której przerwano leczenie BB (p<0,001).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: poprawę stanu ogólnego ze zmniejszeniem duszności stwierdzono u 92,8% chorych w grupie, w której nie przerwano leczenia BB, i u 92,3% chorych w grupie, w której przerwano leczenie.

Drugorzędowy punkt końcowy: poprawę stanu ogólnego ze zmniejszeniem duszności w ocenie chorych w 3. dniu badania odczuwało 88,4 vs 82,7% chorych w grupie, w której nie przerwano vs przerwano leczenie BB. Po 8 dniach poprawę stwierdzano u 95,2 vs 95,4% chorych w ocenie lekarskiej i 94,8 vs 95,2% chorych w ocenie chorych.

Obniżenie stężenia BNP było podobne po 3 dniach i po 8 dniach leczenia w grupach. Zmarło 3 chorych w czasie badania. Średni okres pobytu w szpitalu wyniósł 11 dni. Ponownie leczono szpitalnie 40% chorych w grupie, w której nie przerwano leczenia BB, i 47% chorych w grupie, w której przerwano leczenie (p=0,43).

Po 3 mies. maksymalne dawki BB stosowało 26% chorych w grupie, w której nie przerywano leczenia, i 11% chorych w grupie, w której przerwano leczenie (p=0,04). Co najmniej połowę zalecanej dawki stosowało 60 vs 38% chorych odpowiednio w grupach (p=0,03).

 

Kontynuacja leczenia beta-blokerami w okresie zaostrzenia niewydolności serca nie wiąże się z większym opóźnieniem ustępowania objawów czy mniejszą poprawą w leczeniu niewydolności serca. W grupie chorych, w której utrzymano leczenie BB, obserwowano stosowanie wyższych dawek BB u większej ilości chorych.