Korzyści wynikające ze skutecznej reperfuzji w zawale serca z uniesieniem odcinka ST (ST-segment elevation myocardial infarction, STEMI) są ograniczone przez uszkodzenie mięśnia sercowego i remodeling lewej komory.

Cel badania
Ocena wpływu komórek macierzystych szpiku na zmiany funkcjonalne i strukturalne mięśnia sercowego po zawale serca.

Randomizacja do grupy, w której podawano komórki macierzyste szpiku dowieńcowo (n = 33 chorych) lub do grupy kontrolnej (n = 34 chorych). Szpik kostny pobierano po 24 godz. po rewaskularyzacji. Po pobraniu szpiku stosowano procedurę wyizolowania komórek macierzystych. Wykonywano badanie echokardiograficzne z oceną globalnej kurczliwości, MRI oraz PET. Zawiesinę komórek w objętości 10 ml podawano do tętnicy dozawałowej. Komórki wstrzykiwano w dawkach frakcjonowanych w odstępach 2-3 minutowych, powtarzając zabieg 3-krotnie. Po podaniu komórek określano przepływ w oparciu o cTFC (corrected TIMI frame count – szybkość przepływu kontrastu do obwodowego odcinka naczynia, mierzona liczbą klatek filmu angiograficznego). Badania obrazowe wykonywano po 4 dniach i 4 mies.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: wzrost wartości EF w ciągu 4 mies. obserwacji.
Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany w kurczliwości obszaru zawałowego oceniane w MRI, zmiany perfuzji i metabolizmu tlenowego oceniane w PET w obserwacji 4 mies.

Średni wiek chorych wyniósł 57 lat, mężczyźni stanowili 82% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 30% chorych, cukrzycę u 10,5%, hiperlipidemię u 48%. Palacze – 55% chorych. Obciążony wywiad w kierunku choroby wieńcowej w rodzinie u 45% chorych. Średnia wartość BMI – 26,5 kg/m². Wartość EF w badaniu angiograficznym/echokardiograficznym wyniosła średnio 55%.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: Wartość EF w ocenie MRI w grupie kontrolnej wyjściowo wynosiła 46,9 ± 8,2%, a po 4 mies. – 49,1 ± 10,7% (∆ 2,2 ± 7,3%). W grupie, w której podano komórki macierzyste, wyjściowa EF wynosiła 48,5 ± 7,2%, a po 4 mies. 51,8 ± 8,8% (∆ 3,4 ± 6,9%) – nieznamienny statystycznie wzrost EF w grupie leczonej (OR 1,036; 95% CI 0,961-1,118; p = 0,36). Również nie wykazano różnic w badaniu echokardiograficznym w zakresie zmian rozkurczowej objętości lewej komory (left ventricular end-diastolic volume, LVEDV) i skurczowej objętości lewej komory (left ventricular end-systolic volume, LVESV). Nie wykazano różnic w podgrupach badanych, uwzględniając czas do rewaskularyzacji, lokalizację zawału i wielkość strefy zawału.

Drugorzędowy punkt końcowy: średnia masa zawału wynosiła 22 g (16% masy LV) w grupie kontrolnej i 21 g (14% masy LV) w grupie leczonej komórkami macierzystymi. Po 4 mies. masa zawału uległa zmniejszeniu do 15 g w grupie kontrolnej (9%) i do 10 g w grupie leczonej (8%) – znamienna statystycznie 28-procentowa redukcja obszaru zawału w grupie leczonej z następową poprawą funkcji skurczowej w obszarze objętym zawałem (p = 0,036). W okresie obserwacji poprawa perfuzji i metabolizmu beztlenowego była porównywalna w obu grupach.

 

Podanie dowieńcowe komórek macierzystych szpiku po 24 godz. od skutecznej rewaskularyzacji w zawale z uniesieniem odcinka ST nie wpływa na poprawę funkcji lewej komory po zawale serca, ale korzystnie modyfikuje remodeling mięśnia sercowego.