Wstęp
Dronedaron jest nowym lekiem antyarytmicznym stosowanym w leczeniu chorych z migotaniem przedsionków. W opublikowanych badaniach oceniających dronedaron potwierdzono jego skuteczność w przywracaniu rytmu zatokowego i zwalnianiu rytmu serca u chorych z utrwalonym migotaniem przedsionków. W badaniu ANDROMEDA wykazano wyższą śmiertelność w grupie chorych z niewydolnością serca, co było przyczyną przedwczesnego przerwania badania.
Cel badania
Ocena podgrupy chorych z migotaniem przedsionków i niewydolnością serca
Grupę badaną stanowiło 209 chorych w wieku ≥75 lat, lub w wieku >70 lat z jednym z następujących czynników ryzyka: nadciśnienie tętnicze (leczone co najmniej dwoma lekami przeciwnadciśnieniowymi), cukrzyca, przebyty udar, TIA lub zator systemowy, wymiar lewego przedsionka ≥50 mm w badaniu echokardiograficznym (M-mode), EF ≤40%. W zapisie EKG: AF lub trzepotanie przedsionków w ostatnich 6 miesiącach. Do badania nie włączano chorych w IV klasie niewydolności serca wg NYHA i z utrwalonym migotaniem przedsionków.
Randomizacja do grupy leczonej dronedaronem w dawce 400 mg dwa razy dziennie lub do grupy placebo. Chorzy włączani do badania w przypadku migotania lub trzepotania przedsionków byli kierowani do kardiowersji po okresie leczenia antykoagulacyjnego. Kontrolne badania po 7 i 14 dniach, po 1., 3., 6., 9. i 12. miesiącu, a następnie co 3 miesiące do zakończenia badania. Dronedaron otrzymywało 95 chorych a placebo 114.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: leczenie szpitalne z przyczyn sercowo-naczyniowych i zgony.
Średni wiek chorych wynosił 72 lata, 73% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 77% chorych, kardiomiopatię niedokrwienną u 34%, nieniedokrwienną u 21%, wadę zastawkową u 26%. Implantowany stymulator u 22% chorych a kardiowerter/defibrylator u 20%.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił z podobną częstością w grupach. Szpitalnie leczono 12 chorych z grupy dronedaronu i 20 chorych z grupy placebo (HR 0,79; 95% CI 0,52–1,16), a zmarło odpowiednie 12 v. 20 chorych (HR 0,71; 95% CI 0,34–1,44). Łącznie punkt pierwszorzędowy stwierdzono u 42 chorych w grupie leczonej i u 59 chorych w grupie placebo (HR 0,78; 95% CI 0,52–1,16). Zmarło z przyczyn serowo-naczyniowych lub było leczonych szpitalnie z powodu niewydolności serca 21 v. 27 chorych w grupie leczonej dronedaronem v. placebo (HR 0,89; 95% CI 0,51–1,59).
Główne objawy uboczne dotyczyły dolegliwości ze strony układu pokarmowego i wystąpiły z porównywalną częstością w grupach. W grupie leczonej dronedaronem częściej stwierdzano podwyższone stężenie kreatyniny (10,6% chorych v. 2,6% chorych w grupie placebo). Leczenie z powodu objawów ubocznych przerwało 18,9% chorych w grupie leczonej i 12,3% chorych w grupie placebo.
Wnioski
W grupie chorych z migotaniem przedsionków i stabilnych hemodynamicznie w II–III klasie NYHA, leczenie dronedaronem nie wiązało się ze zwiększeniem liczby zgonów i hospitazacji. Jednak w świetle badania ANDROMEDA stosowanie dronedaronu u chorych w IV klasie NYHA lub niestabilnych hemodynamicznie w II i III klasie niewydolności serca wg NYHA jest przeciwwskazane.
Hohnloser SH, Crijns HJ, van Eickels M, Gaudin C, Page RL, Torp-Pedersen C, Connolly SJ; ATHENA Investigators. Dronedarone in patients with congestive heart failure: insights from ATHENA. Eur Heart J. 2010 Jul, 31(14), 1717-1721. [PMID]: 20436046 .