Wstęp
Stosowanie aspiryny (ASA) wiąże się z redukcją zdarzeń sercowo-naczyniowych o 25–44%. u osób z chorobami naczyniowymi. Mechanizm działania jest związany z odwracalnym blokowaniem cyklooksygenazy 1 (cyclo-oxygenase-1, COX-1) w płytkach, powodując zwiększenie działania trombosanu A2, będącego antagonistą płytek. Ostatnio zwraca się uwagę na oporność na ASA, a liczba chorych wykazująca oporność waha się od 0,4 do 35% badanych. Należy jednak pamiętać, że w badaniach oceniających skuteczność ASA stosowano różne dawki i różne metody oceny agregacji płytek.
Cel badania
Ocena zjawiska oporności na ASA w zależności od stosowanej dawki podczas badania agregacji płytek po indukcji kwasem arachidonowym (arachidonic acid, AA) w agregometrze świetlnym (light transmittance aggregometry, LTA), po zastosowaniu różnych dawek leku.
Grupę badaną stanowiło 125 chorych w wieku > 18 lat z udokumentowaną chorobą wieńcową w badaniu angiograficznym lub tomograficznym.
Randomizacja chorych do grupy otrzymującej różne dawki ASA (81, 162 i 325 mg dziennie) przez 4 tyg., co 4 tyg. następowała zmiana dawki leku. Łącznie badanie trwało 12 tyg. Grupę kontrolną stanowiło 10 zdrowych ochotników. Po zakończonym okresie stosowania każdej z dawek ASA chorym pobierano krew do badań.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: liczba chorych z opornością na ASA w ocenie PFA-100 (analizator funkcji płytek) i po stymulacji 2 mmol/l AA w ocenie LTA.
Średni wiek chorych wynosił 65 lat, mężczyźni stanowili 70% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 64% chorych, zawał u 22%, PCI u 34%, CABG u 32%, cukrzycę u 26%, hiperlipidemię u 87%, incydenty mózgowe u 5%, chorobę naczyń obwodowych u 8%. Palacze – 40% badanych, BP 130/71 mm Hg. Wszystkie trzy dawki leku otrzymało 120 chorych.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: obserwowano istotną statystycznie różnicę w częstości oporności na ASA pomiędzy pomiarem PFA-100 i po stymulacji AA w przypadku wszystkich dawek ASA. W przypadku dawki 82 mg ASA oporność wykazywało 32 chorych w ocenie PFA-100 i 2 chorych po stymulacji AA (p < 0,001), przy dawce 162 mg 14 chorych w ocenie PFA-100, bez przypadków oporności po stymulacji AA (p < 0,001), podobnie w przypadku dawki 325 mg oporność wystąpiła u 21 chorych w ocenie PFA-100 (p <0,001).
Oporność na ASA była bardzo rzadka po stymulacji różnymi stężeniami AA. Oporność obserwowano po stymulacji 2 mmol/l AA u 2 chorych, którzy otrzymywali dawkę 82 mg ASA. Po indukcji 5 mmol/l AA oporność obserwowano u 2 chorych otrzymujących ASA w dawce 82 mg i u 1 chorego otrzymującego dawkę 162 mg. Nie obserwowano oporności przy dawce 325 mg ASA dziennie.
W innych metodach pomiarowych (VerifyNow, stymulacja kolagenem, ADP, ocena PFA-100) oporność była obserwowana u 1–27% chorych, w zależności od zastosowanej metody. Stosując VerifyNow (system optyczny oceniający agregację płytek po kontakcie z fibrynogenem i AA) oporność stwierdzono u 13 chorych; u 7, 4 i 4 chorych stosujących dawki 82, 162 i 325 mg ASA. Oporność na ASA po stymulacji kolagenem stwierdzono u 14 chorych, odpowiednio u 12, 1 i 1 chorego w zależności od dawki ASA, po stymulacji ADP u 27 chorych odpowiednio u 19, 11 i 10 chorych w grupach, a przy użyciu PFA-100 aż u 42 chorych, odpowiednio u 32, 14 i 21 chorych w zależności od dawki ASA.
Wnioski
Aspiryna cechuje się dużą skutecznością blokowania płytek bez względu na dawkę. Dużą oporność na ASA obserwuje się w metodach nieodwołujących się do stymulacji kwasu arachidonowego.
Gurbel PA, Bliden KP, DiChiara J, Newcomer J, Weng W, Neerchal NK, Gesheff T, Chaganti SK, Etherington A, Tantry US. Evaluation of dose-related effects of aspirin on platelet function: results from the Aspirin-Induced Platelet Effect (ASPECT) study. Circulation. 2007 Jun 26, 115(25), 3156-3164. [PMID]: 17562955.
drukuj
