Wstęp. W badaniu ARMYDA-2 wykazano, że leczenie klopidogrelem w dawce nasycającą 600 mg na 4-8 godzin przed zabiegiem na naczyniach wieńcowych (percutaneous coronary intervention, PCI) jest bezpieczne i skuteczniejsze w porównaniu do dawki konwencjonalnej 300 mg, w redukcji ilości zawałów okołozabiegowych. Niewielkim badaniu klinicznym oceniającym skuteczność klopidogrelu w dawce nasycającej 600 mg wykazano, że u chorych przewlekłe pobierających klopidogrel dochodzi do dalszego istotnego statystycznie zahamowania czynności płytek.
Cel badania. Ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania klopidogrelu w dawce nasycającej 600 mg u chorych przewlekle pobierających klopidogrel, kierowanych do PCI.

Grupę badaną stanowiło 464 chorych , z dusznicą stabilną lub ostrym zespołem wieńcowym bez uniesienia odcinka ST, przewlekle leczeni klopidogrelem (>10 dni), kierowani do PCI.

Randomizacja do grupy otrzymującej klopidogrel w dawce 600 mg, 4-8 godz. przed PCI (n=230 chorych), lub do grupy placebo (n=234 chorych). Po wykonaniu badania angiograficznego chorych kwalifikowanego do zbiegu PCI (po n=180 chorych w każdej z grup). Krew do badań pobierano przed PCI, oraz po 8 i 24 godz. po zabiegu.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: MACE (major adverse cardiac events), zgon, zawał, ponowna rewaskularyzacja naczynia (target vessel revascularization, TVR) w ciągu 30 dni.
Drugorzędowy punkt końcowy: poziom CKMB, troponiny I i mioglobiny po PCI, średnie stężenie markerów uszkodzenia serca, powikłania krwotoczne, ocena funkcji płytek.

Średni wiek chorych wyniósł 65 lat, mężczyźni stanowili 77% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 79% chorych, dusznicę bolesna u 62%, ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST 38%, przebyty zawał u 31%, przebyte PCI u 46%, przebyte CABG u 8%, cukrzycę u 32%, hipercholesterolemię u 79%. Palacze - 20% badanych.
Zmiana w tętnicy zstępującej przedniej u 40% chorych, w okalającej u 22%, w prawej tętnicy wieńcowej u 36%, w pomostach żylnych u 2%. Choroba wielonaczyniowa u 17% chorych. Zmiany typu B2/C u 60% chorych. Stent pokryty lekiem implantowano u 42% chorych.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: wystąpił z podobną częstością w grupach u 8,0% chorych w grupie otrzymującej klopidogrel i u 7,0% chorych w grupie placebo (p=0,96). W okresie 30 dniowej obserwacji odnotowano tylko zawały serca u chorych.
Drugorzędowy punkt końcowy: liczba chorych z poziomem CKMB (27% chorych w grupie otrzymującej klopidogrel vs 30% chorych w grupie placebo, p=0,58) i troponiny I (45% vs 46% chorych odpowiednio w grupach, p=0,98) powyżej górnej granicy normy była porównywalna w grupach. Również szczytowe stężenie markerów uszkodzenia serca były podobne w grupach, CKMB 5,3±12 vs 5,6±7,5 ng/ml (p=0,90), troponina I 0,52±2,2 vs 0,36±1,1 ng/ml (p=0,55) odpowiednio w grupie leczonej vs placebo.
Poważne krwawienia wystąpiły u 4% chorych w każdej z grup.
W oceniE laboratoryjnej liczba zahamowanych płytek była porównywalna w grupach w każdym okresie czasowym.

Wnioski. U chorych przewlekle leczonych klopidogrelem podanie dodatkowej dawki nasycającej 600 mg przed PCI nie przynosi wymiernych korzyści klinicznych.