Czynniki pro-zapalne aktywując śródbłonek, przyśpieszając pękniecie blaszki miażdżycowej i inicjując procesy zakrzepowe indukują ostre zespoły wieńcowe (acute coronary syndrome, ACS). Podwyższone stężenie białka C-reaktywnego (C-reactive protein, CRP) jest powiązane z wyższa śmiertelnością, gorszym rokowaniem i częstsza ponowną rewaskularyzacją u chorych z ACS. Leki niwelujące stres oksydacyjny poprzez zmniejszenie stężenia markerów zapalnych odgrywają istotną rolę w leczeniu ACS. Aspiryna redukuje stężenie CRP, interleukiny 6 i czynnika stymulującego kolonie makrofagów u chorych z stabilną dusznicą. Również statyny wpływają na stężenie CRP i innych markerów zapalenia łącznie z obniżeniem stężenia lipidów. Ponieważ układ renina-angiotensyna-aldosteron odgrywa istotna rolę w procesie zapalnym, leki blokujące ten układ mają istotny wpływ na wyniki leczenia chorych z ACS. Z tego powodu zaleca się stosowanie ACEI lub ARB przy nietolerancji ACEI w ciągu pierwszych 24 godzin u chorych po ostrym zepole wieńcowym bez uniesienia odcinka ST (non-ST segment elevation acute coronary syndrome, NSTEACS), gdyż wykazano korzyść z wczesnego wdrożenia tych leków. W badaniach klinicznych wykazano, że irbesartan stosowany w dawce 300 mg znacząco obniżył stężenie CRP u chorych z stabilną dusznicą, a po 3 miesiącach leczenia zredukował stężenie interleukiny 6, CRP i agregacje płytek u chorych z dusznicą i nadciśnieniem tętniczym po zabiegach angioplastyki wieńcowej.

 

Wpływ irbesartanu i enalaprilu na markery zapalenia u chorych leczonych z powodu NSTEMI, z oceną wczesnego (po przyjęciu do szpitala) lub późnego (przy opuszczaniu szpitala) włączenia tych leków do leczenia.

Grupę badaną stanowiło 429 chorych w wieku ≥ 18 lat, z objawami niedokrwienia mięśnia sercowego trwającymi do 48 godz. i jednym z charakterystycznych cech NSTEACS; w badaniu EKG zmiany odcinka ST lub załamka T i/lub dodatni test troponinowy.

Randomizacja do grupy leczonej irbesartanem (n = 212 chorych) lub do grupy leczonej enalaprilem (n = 217 chorych). Po randomizacji chorzy otrzymywali irbesartan (w dawce 150 mg), enalapril (w dawce 10 mg) lub placebo. Przy opuszczaniu szpitala lub maksymalnie po 7 dniach również w grupie placebo podawano leki w takich samych dawkach. Po 15 dniach od randomizacji dawki leków podwajano. W grupie leczonej irbesartanem do grupy wcześnie leczonej włączono n = 105 chorych, późno leczonej n = 107 chorych. W grupie leczonej enalaprilem odpowiednio n = 107 i n = 110 chorych.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: zmiana stężenia CRP po 60 dniach od włączenia do badania. W ocenie bezpieczeństwa zgony, krwawienia, niedociśnienie, niewydolność nerek i hyperkalemia, nadciśnienie tętnicze i czynność serca oraz MACE (major adverse cardiac events): zgon, zawał, udar, ponowna rewaskularyzacja, leczenie szpitalne z powodu nawrotu niedokrwienia.

Drugorzędowy punkt końcowy: zmiany w stężeniu CRP przy opuszczaniu szpitala i w okresie pomiędzy opuszczeniem szpitala a 60 dniem, oraz pomiędzy 15 a 60 dniem. Ocena innych markerów zapalenia.

Średni wiek chorych wyniósł 62 lat, mężczyźni stanowili 74% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 47% chorych, dusznicę bolesną u 30%, przebyty zawał u 12%, przebyte PCI u 15%, niewydolność serca u 2%, cukrzycę u 13%, hiperlipidemię u 49%, incydenty mózgowe u 5%, chorobę naczyń obwodowych u 6%. Palacze – 35% badanych. Średni BMI – 24,5 kg/m², średnia wartość BP – 133/79 mm Hg.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: stężenie CRP uległo obniżeniu z 15,2 do 6,5 mg/ml w grupie leczonej ibersartanem i z 12,6 do 5,5 mg/ml w grupie leczonej enalaprilem. Całkowita różnica wynosząca 8,7 i 7,1 mg//ml w grupach była porównywalna pomiędzy grupami (p = 0,58).

Drugorzędowy punkt końcowy: nie stwierdzono różnicy pomiędzy grupami w zmianie stężenia CRP w grupach otrzymujących lek wcześnie (całkowita różnica 11,7 mg/ml w grupie leczonej irbesartanem i 7,3 mg/ml w grupie leczonej enalaprilem) i późno (całkowita różnica 5,7 vs 6,9 mg/ml w grupach). Również nie stwierdzono róznic pomiędzy grupami w zależności od czasu rozpoczęcia leczenia lekami (p = 0,16).

Stężenia innych markerów zapalnych (interleukiny 6, mieloperoksydazy, fosfolipazy A2, metaloproteinazy 9), jak też agregacji płytek (rozpuszczalny ligand CD40), markerów martwicy serca (tropnina), niedokrwienia (albuminy modyfikowane niedokrwieniem) i dysfunkcji lewej komory (hormon natriuretyczny) nie różniły się pomiędzy grupami po 60 dniach leczenia.

W czasie badania 22(10,4%) chorych w grupie leczonej ibersartanem i 11(5.1%) chorych w grupie leczonej enalaprilem przerwało badanie z powodu spadku wartości SBP < 100 mm Hg (p = 0,04). Liczba chorych u których obserwowano MACE była podobna w grupach (20 vs 15 chorych). Zmarło 2 chorych w grupie leczonej ibsersartanem i 3 w grupie leczonej enalaprilem.

Leczenie chorych z NSTEACS leczonych ibersartanem lub enalaprilem wiąże się z podobnym spadkiem stężenia markerów zapalnych.