Wstęp. Przedsionkowe i komorowe zaburzenia rytmu które często obserwuje się u chorych z niewydolnością serca, powodują pogorszenie funkcji skurczowej lewej komory i są często przyczyną nagłych zgonów sercowych. Leki antyarytmiczne III klasy zmniejszają ryzyko pojawienia się migotania przedsionków (atrial fribrillation, AF) u chorych z niewydolnością serca jak i zwiększają częstość konwersji AF do rytmu zatokowego, a w przypadku arytmii komorowych redukują ich częstość. Leczenie jednak lekami tej klasy niesie ze sobą ryzyko wystąpienia zjawiska proarytmii i mogą być przyczyna poważnych zaburzeń ubocznych. Dronedaron jest nowym lekiem antyarytmicznym, elektrofizjologicznie o mechanizmie działania podobnym do amiodaronu, z niewielkim wpływem na wydłużenie odstępu QT i pojawieniem się proarytmii. Cząsteczka dronedaronu nie zawiera jonów jodu, dlatego nie obserwuje się jodo-zależnych objawów ubocznych. Głównym wskazaniem do leczenia dronedaronem jest AF.
Cel badania. Ocena skuteczności dronedaronu w zmniejszeniu częstości hospitalizacji z powodu niewydolności serca i zmniejszeniu liczby zgonów związanych z AF u chorych z umiarkowaną i ciężką niewydolnością serca.

Grupę badaną stanowiło 627 chorych w wieku ≥18 lat, leczonych szpitalnie z powodu niewydolności serca, u których wystąpił epizod duszności przy niewielkim wysiłku lub w spoczynku lub napadowa duszność nocna w ciągu ostatniego miesiąca. W badaniu echokardiograficznym wskaźnik kurczliwości ścian ≤ 1,2 (EF ≤ 35%). Do badania nie włączono chorych z bradykardią (HR < 55 bpm), z wydłużonym odstępem PR (> 0,28 sek), z blokami serca niezabezpieczonymi stymulatorem, z wydłużonym odstępem QT (skorygowany QT > 500 msek), z przebytym torsades de pointes w wywiadzie.

Średni wiek chorych wyniósł 72 lat, mężczyźni stanowili 75% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 37% chorych, dusznicę bolesną u 65%, migotanie lub trzepotanie przedsionków u 38%, przebyty zawał u 52%, cukrzycę u 22%. Palacze – 24% badanych. Średni BMI – 26,5 kg/m², średnia wartość BP – 121/74 mm Hg. Średni wartość wskaźnika ruchomości ścian 0,9.
Migotanie przedsionków u 25% chorych na początku badania, w III i IV klasie NYHA – 60% chorych.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: w czasie trwania badania zmarło 25 chorych (8,1%) w grupie leczonej dronedaronem i 12 chorych (3,8%) w grupie placebo (HR 2,13; 95% CI 1,07-4,25; p = 0,03). W dalszej obserwacji trwającej łącznie 6 miesięcy bez leczenia dronedaronem w grupie wyjściowo leczonej zmarło 42 chorych, a w grupie kontrolnej 39 chorych (HR 1,13; 95% CI 0,73-1,74; p = 0,60). Główna różnica w liczbie zgonów dotyczyła przypadków pogorszenia niewydolności serca (10 vs 2 chorych odpowiednio w grupach).
Punkt złożony wystąpił z podobną częstością w grupach, u 53 chorych (17,1%) w grupie leczonej dronedaronem i u 40 chorych (12,6%) w grupie placebo (HR 1,38; 95% CI 0,92-2,09; p = 0,12). Po 6 miesiącach obserwacji odpowiednio u 74 (23,9%) vs 72 chorych (22,7) (p = 0,60).
Drugorzędowy punkt końcowy: pierwszorazowy pobyt szpitalny z przyczyn sercowo-naczyniowych częściej obserwowano w grupie leczonej dronedaronem u 71 chorych i u 50 chorych w grupie placebo (p = 0,02). Główną przyczyną hospitalizacji z przyczyn sercowo-naczyniowych było pogorszenie niewydolności serca (35 vs 30 chorych, następnie choroba wieńcowa (13 vs 8 chorych), komorowe i nadkomorowe zaburzenia rytmu (7 vs 3 chorych), udar (4 vs 2 chorych odpowiednio w grupach).
Objawy uboczne wystąpiły z podobną częstością w grupach. W grupie leczonej dronedaronem częściej obserwowano pogorszenie czynności nerek, u 8 chorych, bez pogorszenia w grupie placebo (p = 0,01). W czasie kontrolnej wizyty po 1mies. leczenia AF stwierdzono u 21,4% chorych w grupie leczonej dronedaronem i u 24,8% chorych w grupie placebo.

Wnioski. U chorych z ciężką niewydolnością serca i dysfunkcją lewej komory leczenie dronedaronem powoduje wzrost wczesnej śmiertelności zwiany z pogorszeniem niewydolności serca.