Migotanie przedsionków (atrial fibrillation, AF) po zabiegach pomostowania naczyń wieńcowych (coronary artery bypass grafting, CABG) powoduje wzrost chorobowości i śmiertelności i jest główną przyczyną wydłużenia hospitalizacji. Ryzyko wystąpienia AF po CABG można przewidywać w oparciu o parametry kliniczne, takie jak: wiek, upośledzona funkcja lewej komory, przerost lewej komory, zwężenie prawej tętnicy wieńcowej, odstawienie beta-blokerów przed operacją.

Jedną z nowych, proponowanych metod wskazujących chorych wysokiego ryzyka wystąpienia migotania przedsionków są parametry załamka P uzyskane z uśrednionego elektrokardiogramu (p-wave signal-averaged electrocardiogram, P-SAECG).

Cel badania
Ocena efektywności prewencyjnego leczenia amiodaronem przed zabiegiem CABG chorych wysokiego ryzyka zidentyfikowanych na podstawie P-SAECG.

U chorych zakwalifikowanych wstępnie do badania wykonywano P-SAECG w okresie od 1-7 dni przed zabiegiem. Do grupy wysokiego ryzyka kwalifikowano chorych z czasem trwania załamka P ≥ 124 ms (filtered p-wave duration, FPD) i amplitudą ostatnich 20 ms załamka P ≤ 3,7 uV (root-mean-square voltage of the last 20 ms od the P-wave, RMS 20). Randomizacja do grupy leczonej profilaktycznie amiodaronem (n = 55 chorych) lub do grupy placebo (n = 55 chorych). Chorzy otrzymywali 600 mg dziennie amiodaronu w dniu przed zabiegiem i od 2 do 7 dni po zabiegu. Ponadto w dniu zabiegu chorzy otrzymywali 300 mg leku dożylnie godz. przed zabiegiem, a następnie kontynuowano wlew w dawce 20 mg/kg przez 24 godz. Monitorowanie holterowskie prowadzono przez 7 dni, obliczając QTc ze wzoru Bazetta.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: AF po zabiegu (epizody trwające dłużej niż 10 min).

Drugorzędowy punkt końcowy: częstoskurcz komorowy (ventricular tachycardia, VT) po CABG, czas pobytu w sali intensywnej opieki i czas hospitalizacji oraz relacje pomiędzy poziomem amiodaronu i zaburzeniami rytmu.

Średni wiek chorych wyniósł 65 lat, chorzy > 65. roku życia stanowili 35% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 86% chorych, przebyty zawał u 53%, przebyte CABG u 11%, cukrzycę u 31%, przewlekłą obturacyjną chorobę płucna u 16%. Wielkość lewego przedsionka w badaniu echokardiograficznym – 40 mm. Przerost lewej komory u 15% chorych. Czas zaklemowania aorty w grupie amiodaronu – 42,6 min vs 37,4 min w grupie kontrolnej (p = 0,18).

Pierwszorzędowy punkt końcowy: migotanie przedsionków po zabiegu operacyjnym wystąpiło istotnie statystycznie częściej w grupie placebo w porównaniu z grupa leczoną, 45 (85%) chorych vs 18 (34%) chorych (RR 0,23; 95% CI0,036-0,235; p < 0,0001). Nawroty AF wystąpiły u 12 chorych w grupie placebo i u 3 chorych w grupie otrzymującej amiodaron w czasie hospitalizacji (p = 0,41).

Drugorzędowy punkt końcowy: koszty leczenia i czas hospitalizacji były istotnie statystycznie niższe w grupie leczonej amiodaronem. Średni czas pobytu w sali intensywnego nadzoru był dłuższy w grupie kontrolnej 2,4 ± 1,5 dni vs 1,8 ± 1,7 dni w grupie leczonej (p = 0,001), a czas hospitalizacji odpowiednio w grupach 13,0 ± 4,2 dni vs 11,3 ± 3,4 dni (p = 0,03), co istotnie obniżało koszty leczenia (p = 0,007).

Częstość VT po zabiegu CABG była podobna w grupach. W grupie kontrolnej 2 chorych zmarło w przebiegu VT. Nie wykazano różnic w czasie trwania QTc pomiędzy grupami, jak również w grupie amiodaronu z AF i bez AF. W podgrupie chorych leczonych amiodaronem poziom amiodaronu (p = 0,05) i desetylamiodaronu (p = 0,04) był niższy w grupie, w której wystąpiło AF.

Częstość AF po CABG u chorych wysokiego ryzyka jest istotnie niższa po profilaktycznym stosowaniu amiodaronu, co wiąże się z krótszym pobytem w oddziale intensywnego nadzoru i krótszą hospitalizacją. Wyniki badania wskazują na korzystny efekt amiodaronu podawanego w okresie przedoperacyjnym u chorych wysokiego ryzyka identyfikowanych na podstawie P-SAECG.