Apiksaban jest doustnym, odwracalnym inhibitorem czynnika Xa do stosowania w stałej dawce niewchodzącym w interakcje z innymi lekami. Profilaktyka przeciwzakrzepowa u chorych po dużych zabiegach chirurgicznych oparta jest głównie na stosowaniu heparyn drobnocząsteczkowych, fondaparinuksu lub warfaryny. Chorym z dużym ryzykiem krwawień proponuje się metody mechaniczne. W prewencji najczęściej stosowana jest enoksaparyna w dwóch zalecanych dawkach: 40 mg dziennie podawana 12 godzin przed zabiegiem, lub 30 mg dwa razy dziennie, rozpoczynając podawanie leku 12–24 godziny po zabiegu. W badaniu ADVANCE-1 wykazano, że stosowanie apikasabanu w dawce 2,5 mg dwa razy dziennie jest równie skuteczne jak enoksaparyny podawanej w dawce 30 mg dwa razy dziennie, a dodatkowo wiąże się z mniejszą liczbę krwawień.

 

Ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania apiksabanu u chorych kierowanych do zabiegów wymiany stawu kolanowego w porównaniu z zalecaną enoksaparyną w dawce 40 mg dziennie.

Grupę badaną stanowiło 3057 chorych kierowanych do operacyjnej wymiany jednego lub dwóch stawów kolanowych. Do badania nie włączano chorych z aktywnym krwawieniem, z przeciwwskazaniami lub wymaganiami do stosowania leków antykoagulacyjnych, z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym i innymi poważnymi schorzeniami wewnętrznymi

 

Randomizacja do grupy otrzymującej apiksaban w dawce 2,5 mg dwa razy dziennie (n=1528) lub do grupy otrzymującej 40 mg enoksaparyny raz dziennie (n=1529). Stosowanie apiksabanu rozpoczynano 12–24 godz. po zabiegu, a enoksaparny 12 godzin przed zabiegiem, kontynuując podawanie obu leków przez 10–14 dni. Po zakończeniu leczenia u wszystkich chorych wykonywano obustronną wenografię. Kontrolne badania po 30 i 60 dniach.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: złożony, rozpoznana bezobjawowa i objawowa zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna i zgon. W ocenie bezpieczeństwa krwawienia (duże krwawienia, krwawienia istotne klinicznie i małe krwawienia) według definicji International Society on Thrombosis and Haemostasis w okresie stosowania leków i 2 dni po przerwaniu leczenia

Drugorzędowy punkt końcowy: złożony, rozpoznana bezobjawowa i objawowa zakrzepica proksymalnych żył głębokich, zatorowość płucna i zgon w przebiegu zakrzepicy. Zakrzepica bezobjawowa żył głębokich wykryta w badaniu wenograficznym 10–14 dni po zabiegu.

Średni wiek chorych wynosił 67 lat, 27% badanych stanowili mężczyźni. Średni BMI – 29,2 kg/m². Średni czas leczenia wynosił 12 dni dla obu leków.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: stwierdzono u 15,1% chorych w grupie leczonej apiksabanem i u 24,4% chorych w grupie leczonej enoksaparyną (RR 0,62; 95% CI 0,51–0,74). Leczenie apiksabanem osiągnęło kryterium superiority i noninferiority (p<0,001) w porównaniu z leczeniem enoksaparyną, a całkowita redukcja ryzyka wystąpienia punktu pierwszorzędowego wyniosła 9,3%. Krwawienia obserwowano z podobną częstością w grupach. Krwawienia duże lub istotne klinicznie stwierdzono u 3,5% chorych w grupie leczonej apiksabanem i u 4,8% chorych w grupie leczonej enoksaparyną (p=0,09). Krwawienia małe odpowiednio u 3,4 v. 3,6% chorych w grupach (p=0,14).

Drugorzędowy punkt końcowy: apiksaban był skuteczniejszy niż enoksaparyna również w prewencji zakrzepicy w odniesieniu do składowych punktu drugorzędowego. Istotne kliniczne zatory żylne obserwowano u 1,1% chorych w grupie leczonej apiksabanem i u 2,2% chorych w grupie leczonej enoksaparyną (RR 0,50; 95% CI 0,26–0,97). Liczba chorych, u których rozpoznano zakrzepicę objawową lub zakończoną zgonem była podobna w grupach.

Działania niepożądane wystąpiły z podobną częstością w grupach i obserwowano je u 1% chorych w całej badanej grupie. Z powodu działań niepożądanych leczenie przerwało 3% chorych.

 

Apiksaban stosowany w dawce 2,5 mg dwa razy dziennie, przy rozpoczęciu leczenia rano, następnego dnia po zabiegu, jest wygodnym i skuteczniejszym środkiem w prewencji zakrzepicy żylnej po zabiegach chirurgicznych niż enoksaparyna w dawce 40 mg dziennie. Leczenie to nie powoduje wzrostu ryzyka krwawień.