Utrzymanie prawidłowych wartości glikemii w cukrzycy typu 2 redukuje ryzyko wystąpienia powikłań. Glitazony zmniejszają oporność na insulinę komórek mięśniowych, wątroby i tkanki tłuszczowej, poprawiają funkcję komórek β i opóźniają progresję choroby.

Cel badania
Porównanie długoterminowej skuteczności hipoglikemizującej monoterapii rosiglitazonem w porównaniu z metforminą i glyburidem u chorych z cukrzycą.

Randomizacja do 3 grup: do grupy leczonej rosiglitazonem (n = 1256 chorych), do grupy leczonej metforminą (n = 1454 chorych), lub do grupy leczonej glyburidem (n = 1441 chorych). Chorzy otrzymywali na początku leczenia 4 mg rosiglitazonu, 500 mg metforminy i 7,5 mg gliburidu w celu uzyskania stężenia glikemii na czczo < 140 mg/dl. Jeżeli poziom glikemii był wyższy, dawki leków zwiększano do maksymalnych: 4 mg rosiglitazonu 2 razy dziennie, 1 g metforminy 2 razy dziennie i 7,5 mg gliburidu 2 razy dziennie. Badania kontrolne wykonywano co 2 mies. w pierwszym roku leczenia, a następnie co 3 mies. do zakończenia badania. Obserwację prowadzono w czasie 4 lat.
Pierwszorzędowy punkt końcowy: liczba chorych, u których stwierdzono nieskuteczność monoterapii, definiowaną jako stężenie glikemii na czczo > 180 mg/dl.

Drugorzędowy punkt końcowy: liczba chorych, u których stwierdzono nieskuteczność monoterapii zdefiniowaną jako stężenie glikemii na czczo > 140 mg/dl, poziom hemoglobiny glikolizowanej. Masa ciała i funkcja komórek β oceniana metodą HOMA 2. (dostępne na URL: http://www.dtu.ox.ac.uk).

Średni wiek chorych wyniósł 57 lat, mężczyźni stanowili 57% badanych. Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 51% chorych. Średnia

wartość BMI – 32,2 kg/m². Średnia masa ciała – 92 kg. Średni obwód talii – 105,5 cm. Średni obwód bioder – 111,5 cm. Średni stosunek obwodu talii do bioder – 0,95. Średnia wartość BP – 133/80 mm Hg. Średnie stężenie glikemii na czczo – 151,4 mg/dl.

Czas trwania cukrzycy < roku u 45% chorych, 1-2 lata u 52% i > 2 lat u 3%.

Pierwszorzędowy punkt końcowy: nieskuteczność monoterapii w grupie leczonej rosiglitazonem stwierdzono u 143 chorych (2,9/100 chorych/rok), w grupie leczonej metforminą u 207 chorych (4,3/ 100 chorych/rok) i w grupie leczonej gliburidem u 311 chorych (7,5/100 chorych/rok). Ryzyko nieskuteczności monoterapii było o 32% niższe w grupie rosiglitazonu w porównaniu z leczeniem metforminą (HR 0,68; 95% CI 0,55-0,85; p < 0,001) i o 63% niższe w porównaniu z leczeniem gliburidem (HR 0,37; 95% CI 0,30-0,45; p < 0,001).

W grupie leczonej rosiglitazonem największą korzyść odnieśli chorzy ≥ 50. roku życia, z wartością BMI > 30 kg/m² i stężeniem glikemii na czczo ≥ 140 mg/dl.

Drugorzędowy punkt końcowy: ryzyko nieskuteczności leczenia definiowanego jako stężenie glikemii > 140 mg/dl było o 34% niższe w grupie leczonej rosiglitazonem w porównaniu z leczeniem metforminą (p = 0,002) i o 62% niższe w porównaniu z leczeniem gliburidem (p < 0,001). W pierwszych 6 mies. obserwacji obniżenie poziomu glikemii i stężenia hemoglobiny glikowanej HbA_1C było największe w grupie leczonej gliburidem, ale pod koniec badania poziom glikemii był istotnie statystycznie niższy w grupie leczonej rosiglitazonem (p < 0,001). Poziom hemoglobiny glikolizowanej < 7% stwierdzono u 40% chorych w grupie leczonej rosiglitazonem, 36% chorych w grupie leczonej metforminą (p = 0,03) i 26% chorych w grupie leczonej gliburidem (p < 0,001). W okresie 5 lat największy przyrost masy ciała obserwowano w grupie rosiglitazonu (średnia zmiana – 4,9 kg), niewielkie zmiany zanotowano w grupie leczonej gliburidem (średnia zmiana – 1,6 kg), natomiast w grupie leczonej metforminą masa ciała uległa obniżeniu (średnia zmiana – 2,9 kg).
Objawy uboczne podobne w grupach. Niewydolność serca obserwowano u 22 chorych (1,5%) w grupie leczonej rosiglitazonem, 19 chorych (1,3%) w grupie leczonej metforminą i u 9 chorych (0,6%) w grupie leczonej gliburidem (HR 1,22; p = 0,52 dla rosiglitazonu vs metforminy oraz HR 2,2; p = 0,05 w porównaniu z gliburidem). Leczenie rosiglitazonem częściej wiązało się z obrzękami i potrzebą stosowania pętlowych diuretyków w porównaniu z leczeniem metforminą i gliburidem (p < 0,001). Rzadziej natomiast obserwowano objawy ze strony przewodu pokarmowego w porównaniu z leczeniem metforminą (p < 0,001) i hipoglikemię w porwaniu z otrzymującymi gliburid (gliburid < 0,001). U kobiet obserwowano większą liczbę złamań kończyn w porównaniu z leczonymi metforminą i gliburidem (p < 0,05), chociaż przyczyna większej liczby złamań kończyn nie jest jasna.

Przy wyborze farmakoterapii hipoglikemizującej chorych z cukrzycą typu 2 należy brać pod uwagę potencjalne ryzyko i korzyści, profil objawów ubocznych, jak i koszt leczenia.